Ekspert: Bayramda ölkəyə dollar axını olacaq

Uzunmüddətli dinamik hərəkətdən sonra valyuta bazarlarında kifayət qədər sakitlik hiss edilməkdədir. 

Son bir ayda manat dollar qarşısında inamla möhkəmlənməkdə davam edir. Bəs bu nə ilə bağlıdır və mart ayı ərzində manatın məzənnəsi necə dəyişə bilər?

Oxu.Az Fins.az-a istinadən xəbər verir ki, iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov bildirib ki, dövriyyədə manat kütləsinin az olması, dollar tələbini aşağı salan faktorlardan biridir:

“Eyni zamanda, ölkədə yüksək səviyyədə dollarlaşma təklifin aşağı olmasına səbəb olub. Dövriyyədə olan manat kütləsi sadəcə cari ehtiyacların ödənilməsi üçün kifayət edir.

Ona görə də, digər məqsədlər üçün yığım imkanları məhduddur. Digər tərəfdən, hökumət də bütün üsullarla dollara tələbin cilovlanması istiqamətində addımlar atır. 

Buna dövlət vəsaitləri hesabına xaricdən idxalın məhdudlaşdırılması prosesi daxil olmaqla, elektron satışlara əlavə verginin tətbiq edilməsi, idxala əlavə verginin tətbiq edilməsi və valyutanın ölkədən çıxışına digər bu kimi maneələrin yaradılması hazırda sakitlik yaradıb. 

Məhz bu səbəbdən həm banklararası hesablaşmalarda, həm də hərraclarda dollara tələb məhduddur, məzənnə də müəyyən qədər möhkəmlənə bilir”.

“İranlı turistlər ölkəyə bir hərracdakı qədər dollar gətirə bilər”

Ekspert bildirib ki, bundan əlavə, qarşıdakı bayram ərzində - yəni 10 gün müddətində rəsmi qaydada iş olmayacaq.

Bu dövrdə Azərbaycana turist axının artacağı gözlənilir. Xüsusilə də İrandan gələn turistlərin sayında xeyli artım müşahidə olunacaq. Turistlərin valyuta ilə xərcləmələri bazarlarda dollar təklifini artıracaq və dövriyəyə əlavə valyuta daxil olacaq. 

Son rəqəmlərə görə, bayram günlərində Azərbaycana gəlmək istəyən 23 minə yaxın iranlı turist viza üçün müraciət edib. Orta hesabla bir turistin Azərbaycanda xərcləməsi 1000-1200 dollar götürülür. 

Bu isə təxminən ölkəyə 25-30 milyon dollar axını deməkdir ki, təqribən bir valyuta hərracında dolların tələbinin qarşılanmasına kifayət edir.

“Bankların xarici hesablaşmalarında passivlik olacaq” 

Digər əsas məsələ ondan ibarətdir ki, bayram dövrü olduğu üçün şirkətlərin ödənişləri, bankların xarici maliyyə institutları ilə hesablaşmaları və kimi istiqamətlərdə passivlik olacaq. 

Bu isə mart ayının sonuna kimi dollara əlavə tələbin aşağı olmasını şərtləndirəcək:

“Çünki indiki dövrdə əldə olan manat kütləsi kifayət qədər məhduddur. Yəni, bu manat kütləsi gələcəkdə hansısa öhdəliyin yerinə yetirilməsinə deyil, gündəlik öhdəliklərin yerinə yetirilməsinə yönəldilib”.

R.Həsənovun sözlərinə görə, bu bankların davranışlarında da hiss edilir. Belə ki, banklar qısamüddətli dövrdə müəyyən faiz əldə etmək məqsədilə bir neçə günlük əlində olan manatı təcili olaraq depozit hərraclarında yerləşdirirlər. 

Yəni, yığım məqsədilə hazırda dollar alışı həyata keçirmək və manat üzərində təzyiq yaratmaq banklar əllərində manat kütləsini çox saxlamamağa çalışırlar.

“Valyuta bazarının kiçilməsi də məzənnəyə təsir edir”

Ekspert hesab edir ki, manatın hazırki möhkəmlənməsi həm də valyuta bazarlarının həddən çox kiçilməsi ilə bağlıdır: “Bunu ilk dəfə biz ötən ilin sentyabr ayında 9-da gördük. 

Çox böyük ajiotaj yarandığı halda, bazarlarda tələbin 800-900 milyon dollara qalxdığı zaman 200-300 milyon dolların dövriyyəyə buraxılması ilə kursun əksinə dəyişməsi və manatın möhkəmlənməsi baş verdi. Bu isə onu göstərdi ki, valyuta bazarları hazırda çox kiçikdir. Yəni, kifayət qədər məhduddur”.

“Martın sonuna qədər dollar 1,70-1,75 manat arasında qalacaq”

R.Həsənov bildirir ki, sadalanan faktorlar mart ayında da nisbi olaraq manat üçün əlavə dəstək yaradıb. 

Nəticədə, manat müvəqqəti olaraq möhkəmlənməkdə davam edir. Ümumilikdə isə bayram günlərində və mart ayının sonuna qədər dolların 1,70-1,75 səviyyəsini qoruyacağı görünür.

U.A.
www.oxu.az