Birinci Qarabağ müharibəsi veteranı, şəhid atası: “Məni Şuşadan zorla apardılar” - MÜSAHİBƏ

Şakir Məmmədov 26 yaşında olarkən Şuşanı tərk etmək məcburiyyətində qalıb. O, Birinci Qarabağ müharibəsinə qatılan və doğma torpaqlarını sonadək müdafiə edənlərdən biridir. Bütün bu illər ata evində, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtında keçirdiyi o gözəl günlər üçün darıxıb.

Media.Az-a müsahibəsində Ş.Məmmədov şuşalıların işğaldan əvvəlki həyatından, ermənilərlə münaqişələrdən və müharibənin çətin xatirələrindən danışıb.

- İşğaldan əvvəl Şuşadakı həyatdan danışın.

- Mənim xoş xatirələrim çoxdur. Şuşa gözəldir! İnşallah Şuşaya gedərsiniz və hər şeyi öz gözünüzlə görərsiniz. Şuşa sakinləri çox mehriban və qonaqpərvərdirlər, tez-tez bir-birimizə qonaq gedirdik. Özü də yemək üçün deyil, sadəcə bir araya gəlməyi sevirdik. Yadımdadır, böyüklərin domino oynamasını seyr edirdik, sonra da uşaqlarla özümüz oynayırdıq. Şuşada günlər tez keçdi... Payızda necə gözəl mənzərələr olurdu... İnanın, ağacların üzərində hər rəngli yarpaqlar vardı. Şəhər rəngarəng olurdu; həmişəyaşıllar qızıl-qırmızı rənglərlə qarışır, vahid canlı təsvirə çevrilirdi.

- Necə deyərlər, cənnətməkan yer...

- Başqa cür ifadə etmək mümkün deyil. Qışda kişilərlə ova gedir, evimizi qızdırmaq üçün odun yığardıq. Sonra qaz çəkildi və biz bunu dayandırdıq. Çox gənc ikən, qızlar üçün müntəzəm olaraq bulağa gedən yolu təmizləyirdik. Onlar səhərlər səhəng götürüb bulağa doğru gedərdilər. Yolda, qızlar bir-birləri ilə sirlərini bölüşür, sonra küplərə su dolduraraq, kövrək çiyinlərində evlərinə daşıyırdılar.

- Erməni qonşularla münasibətlər necə idi?

- Bəzən qarşıdurmalar olurdu. Ancaq buna baxmayaraq, onların belə bir iş düşündüklərini təsəvvür belə etmirdik. Biz həmişə onlarla dost olmuşuq və düzünü desəm, aralarında yaxşı ünsiyyət qurduğumuz insanlar da var idi, bir-birimizə qonaq gedirdik. Ancaq xoşagəlməz anlar daha çox idi.

- Necə?

- Ən fərqli formalarda. Dəfələrlə bizə qarşı hörmətsizlik ediblər. Bu zəmində davalarımız olurdu. Ancaq yenə təkrar edirəm, nə olursa-olsun, bizə qarşı plan hazırladıqlarını düşünməzdik. Onların saymazlığı və düşmənçiliyi 1988-ci ildə daha böyük bir şeyə çevrildi... O zaman doğma Şuşamızın müdafiəsinə qalxmalı olduq. Könüllülər arasında mən də var idim.

Tərəddüd etmədən şəhərimi müdafiə etmək qərarına gəldim. Silahımız yox idi, ona görə də işimi tərk etdim və onu almaq üçün o vaxtkı milisə yazıldım. Qanlı döyüşlər gedirdi. Doğma yurdumuzla birlikdə sevdiklərimizi də itirdik, çoxları hələ də itkin düşmüş sayılır. Həmkarlarımın hər birinin ölümünü görmək çətin idi, amma ən acı itki yaxın dostum Elşən oldu. Bütün bunların başımıza gəldiyinə inana bilmirdik. Əsgərlərin gözlərindən yaşlar axırdı, vətənimizi müdafiə edə bilmədik...

- Doğma evinizi tərk etməyin nə qədər çətin olduğunu təsəvvür edirəm...

- Bunu sözlə çatdırmaq mümkün deyil. “Yaşayan ölü” ifadəsi həmin dövrdəki vəziyyətimi mükəmməl təsvir edir. Mən sona qədər mübarizə apardım, doğma yurdumu tərk etmək istəmirdim. Məni zorla şəhərdən uzaqlaşdırdılar. Mən müqavimət göstərdim, amma həmkarlarım deyirdilər: “Bitdi, Şakir, biz onu itirdik”.

Düz iki gün heç nə yemədim və içmədim. Sonra dostum məni sözün əsl mənasında zorla yedizdirdi. Şuşanın işğalı mənim üçün böyük faciə idi.

- Elə hamımız üçün... Həmin vaxt ailəniz harada idi?

- Atam bu hadisələrdən əvvəl vəfat etmişdi. Anam, qardaşım və bacım isə hərbi əməliyyatlar başlayanda Şuşanı tərk etdilər. Hətta harada olduqlarını da bilmirdim, altı ay ərzində onlardan heç bir məlumatım olmadı. Xoşbəxtlikdən Bakıda bacımı tapa bildim. O, dedi ki, anam və qardaşım Oğuzdadır. Müharibə bitəndə hamımız Bərdəyə köçdük.

- Bu gün mədəniyyət paytaxtını intensiv şəkildə bərpa edirik. Şəhərin erməni işğalından azad edildiyini öyrəndiyiniz gündən danışın ...

- Hə… (fikrə gedir). Bu xəbəri televiziyada eşitdim, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı Prezident İlham Əliyev dedi. Əlbəttə ki, sevindim, amma etiraf edim ki, gözlərimdən yaş axırdı. Məni səhv başa düşməyin, oğlum Pərviz Məmmədov Vətən Müharibəsində iştirak edib və Füzulinin azad edilməsi uğrunda gedən döyüşlərdə şəhid olub. Övlad itkisi şokundan hələ sağalmamışam. Sizə deyim ki, Şuşa həmişə mənim ağrılı yerim olub. Biz çox darıxırdıq və onun azad olunmasını səbirsizliklə gözləyirdik. Nəhayət, azaddır. Əsas odur ki, nəinki ərazini, həm də şərəfimizi geri qaytardıq. Həmişə və hər yerdə deyirəm ki, torpaq varsa, analar da var, bu da cəsarətli Vətən övladlarının olacağını bildirir.