Bugün Mehmet Emin Resulzade'nin doğum günüdür

Bugün Azerbaycan'ın devlet ve toplum önderi, siyasetçi ve yazar, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin (1918-1920) kurucularından ve Azerbaycan siyasi muhaceretinin liderlerinden olan Mehmet Emin Resulzade'nin doğum günüdür.

Mehmet Emin Resulzade'nin doğumundan 141 yıl geçti.

Resulzade 1884 yılı 31 Ocak'ta Bakü'nün Novhanı köyünde doğdu. Babası oğlunu ünlü eğitimci Sultan Mecid Ganizade'nin müdür olduğu ikinci "Rus-Müslüman" okuluna gönderdi, buradan mezun olduktan sonra Resulzade, eğitimine Bakü teknik okulu Rusça bölümünde devam etti.

Milli bağımsızlık hareketimizin ve sadece Türk illerinde değil, tüm Doğu ve İslam dünyasında ilk cumhuriyet yönetimi olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin temelini atan Mehmet Emin Resulzade'nin devrimci faaliyetlerinin ilk yılları da tam bu döneme denk geldi. 1902 yılında on yedi yaşında olan Resulzade "Müslüman Gençlik Teşkilatı"nı kurdu. Bu, XX. yüzyılda Azerbaycan'da Rus sömürge yönetimine karşı gizli mücadele veren ilk siyasi örgüt oldu.

1917 yılının sonbaharında Resulzade Rusya Parlamentosu'na Azerbaycan ve Türkistan'dan milletvekili seçildi. 1918 yılı 26 Mayıs'ta Transkafkasya Seymi iç fraksiyonların çekişmeleri sonucunda feshedildi. Aynı ayın 27'sinde seymin Müslüman fraksiyonuna dahil olan çeşitli partilerin üyelerinden oluşan Azerbaycan Milli Şurası kuruldu. Oy çokluğuyla Resulzade Milli Şura'nın başkanı seçildi.

1918 yılı 28 Mayıs'ta tüm ülkelerin radyo istasyonları ve gazeteleri Azerbaycan bağımsızlığının ilan edildiğini dünyaya duyurdular. Bu, Azerbaycan halkının kendi varlığını, bir halk olarak mevcudiyetini tüm insanlığa duyurduğu ve milli devletini kurduğunu tam olarak ilan ettiği anlamına geliyordu. Fetali Han Hoyski'nin başkanlığında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti hükümeti kuruldu. Böylece, Azerbaycan halkı sadece Türk halkları arasında değil, tüm Doğu'da ilk kez cumhuriyet kurdu.

Ancak Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin ömrü sadece 23 ay sürdü. 1920 yılının 28 Nisan'ında Azerbaycan'ın Sovyet Rusyası tarafından işgalinden sonra Resulzade vatanını terk etmek zorunda kaldı. Uzun yıllar yurt dışında Azerbaycan'ın özgürlüğü için mücadele eden Resulzade 1955 yılı 6 Mart'ta Ankara'da şeker hastalığından vefat etti.

1993 yılının 29 Aralık'ında Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev "Azerbaycan'ın önde gelen toplum-siyaset adamı Resulzade'nin doğumunun 110. yıl dönümünün kutlanması hakkında" kararname imzaladı.

Hatırlatalım ki, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 2013 yılının 22 Kasım'ında "Mehmet Emin Resulzade'nin 130. yıl dönümünün kutlanması hakkında" kararname imzaladı.

Ayrıca, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 100. yılı münasebetiyle Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından 2018 yılı "Cumhuriyet Yılı" ilan edildi.

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev aynı zamanda 2024 yılında "Mehmet Emin Resulzade'nin 140. yılının kutlanması hakkında" Kararname imzaladı.