Haydar Aliyev Vakfı Başkan Yardımcısı Leyla Aliyeva, YARAT Çağdaş Sanat Mekanı'nı ziyaret etti

15 Nisan'da YARAT Çağdaş Sanat Merkezi'nin 20.-21. yüzyıl Azerbaycan Resim Müzesi'nde "Bir Zamanlar Denizde" adlı karma serginin açılışı gerçekleşti. Haydar Aliyev Vakfı Başkan Yardımcısı, İDEA Kamu Birliği Kurucusu ve Başkanı Leyla Aliyeva ile "YARAT" Çağdaş Sanat Mekanı Kurucusu ressam Aida Mahmudova sergiyle tanıştı.

Oxu.Az'ın AZƏRTAC'tan aktardığı habere göre, sergide Azerbaycanlı sanatçıların resim, grafik, fotoğraf, video ve enstalasyon eserleri yer aldı.

Serginin küratörü Zehra Mammadova, serginin, Hazar Denizi ile yüzyıllardır çevresinde yaşayan halklar arasında oluşan psikolojik, kültürel ve arketipal bağlantıları araştırdığını söyledi. Serginin ana fikrinin, Hawaiili araştırmacı Karin Ingersoll'un ortaya koyduğu "deniz epistemolojisi" kavramına atıfta bulunduğunu vurguladı.

Zehra Mammadova, "Onun sözleriyle, deniz sadece coğrafi bir alan değil, aynı zamanda dünyayı anlama ve şekillendirmenin bir yoludur. Bu anlamda Hazar, kişinin kendi kimliğini, tarihini ve hayallerini okuyabileceği bir alan haline geliyor. Sergide, deniz sadece izlenmiyor, aynı zamanda karşılaşılıyor da. Çok disiplinli bir yaklaşımla, sergi suyla ilişkimizin yaşayan bir arşivi, ekolojik kayıp, kültürel unutulma ve bahçenin yeniden inşası olasılığı üzerine şiirsel ve eleştirel bir düşünce haline geliyor.

Bilimsel tahminlere göre Hazar Denizi'nin alanı, modern yüzyılın sonuna doğru yüzde 25'e kadar azalabilir. Küratör, "Hazar Denizi'nin su seviyesi tarih boyunca dönem dönem değişmiş olsa da, bugün yaşanan süreçlerin geri döndürülemez ve doğrudan antropojenik dönemle ilişkili olabileceği" ifadelerini kullandı.

Serginin ayrıca filozof Hasan Guliyev'in "Arketipal Azerbaycanlılar: Zihniyetin Yüzleri" adlı kitabına atıfta bulunduğunu belirten Zehra Mammadova, "Bu çalışma, denizin kutsal bir varlık olmaktan çok bir tehdit veya kaynak olarak algılandığını belirtiyor. Sergi şu soruyu gündeme getiriyor: Bu yaklaşım değişebilir mi? Hazar Denizi, bir kayıp yeri olsa da, hayal gücünü uyandıran ve manevi bağlar kuran şefkatli bir varlık olarak yeniden yorumlanabilir mi?" dedi.

Sergi, denize hem tarihsel hem de güncel bir bakış açısıyla giriş niteliğinde bir eser sunuyor. Sovyet dönemi Azerbaycan sanatçılarının eserleri ve arşiv materyalleri, Hazar Denizi'nin yüzyıllardır Azerbaycan bilincinin çevresinde nasıl var olduğunu gösteriyor: Görünür ama uzak, sömürülen ama nadiren canlı bir organizma olarak algılanan. Modern sanatçılar ise Hazar'ı hassas ve mahrem bir mekan olarak resmediyorlar. "Çeşitli medya araçları aracılığıyla insanla deniz, geçmişle bugün, hafızayla unutuluş arasında bir diyalog kuruyorlar."

Sergide Nadir Eminov, Baba Aliyev, Müseyib Amirov, Envar Asgarov, Latif Feyzullayev, Hüseyin Hagverdiyev, Mirnaib Hasanoğlu, Gündüz Hunlar, Zakir Huseynov, Ferhad Halilov, Fikret İbrahimli, Ulviyya İman, Nadir Gasimov, Novruz Memmedov, Ogtay Mirgasimov, Alexander Mishon, Elvin Nebizade, Elnara Nesirli, Maral Rahmanzadeh, Rais Rasulzadeh, Ali Rza, Aliya Bayramova & Timur Zaripov, Mirnadir Zeynalov ve Çingiz gibi farklı kuşaklardan sanatçıların eserleri yer alıyor.

Etkinlik kapsamında küratör ve yazar Darya Yücel, bağımsız küratör ve "Artcom" platformunun kurucusu Aigerim Kapar ve ressam Çingiz'in katılımıyla "Hazar Denizi'nin Gölgesi" konulu bir panel düzenlendi.

Son olarak 1965 yılında Halk Sanatçısı Oktay Mirgasimov'un yönettiği "Deniz" adlı belgesel film gösterildi.

Gösterim öncesinde konuşan Azerbaycan Devlet Film Fonu Müdürü, Emektar Sanatçı Cemil Guliyev, 1960'lı yıllarda belgesel sinemaya yeni soluk getiren örneklerin ortaya çıktığını belirtti. Bu filmlerin kendilerine özgü şiirsel bir dünyası var. "Deniz" filmi de bu dönemin ürünüdür.

Senaryonun çok sayıda yıldızdan oluşan bir kadroya sahip olduğunu belirten Guliyev, "Senaryo sadece 17 dakika sürüyor ve diyalog kullanmıyor. Sadece müzik ve sesler eşlik ediyor. Müzik çoğunlukla denizi anlatıyor ve havasını aktarıyor" dedi.