İlham Aliyev, Vietnam News Agency Ajansı'na röportaj verdi

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin Vietnam News Agency Ajansı'na röportaj verdi.

Oxu.Az AZERTAC'a dayanarak röportajı sunuyor:

-7-8 Mayıs 2025'te Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri To Lam Azerbaycan Cumhuriyeti'ne devlet ziyaretinde bulunacak. Ülkelerimiz arasındaki ikili ilişkilerin ve işbirliğinin mevcut durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

- Öncelikle belirtmek isterim ki, Azerbaycan ve Vietnam'ı yarım asırdan fazla bir geçmişe sahip dostluk ilişkileri birleştiriyor. Nitekim 1959'da Vietnam Demokratik Cumhuriyeti Başkanı Ho Şi Minh Azerbaycan SSC'ye ziyarette bulundu. O dönemde SSCB Bakanlar Kurulu Başkan Birinci Yardımcısı görevinde bulunan Azerbaycan'ın Milli Lideri Haydar Aliyev 1983 yılında Vietnam'ı ziyaret etti. Şüphesiz ki, bu önemli ziyaretler ülkelerimiz arasındaki işbirliğinin gelişmesinin sağlam temeline dönüştü.

Benim 2014 yılında ülkenize yaptığım devlet ziyareti ve 2015 yılında Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Başkanı Sayın Truong Tan Sang'ın Azerbaycan Cumhuriyeti'ne resmi ziyareti iki devlet arasındaki ilişkilerde yeni bir sayfa açtı ve onların gelecekteki gelişimine ivme kazandırdı. Başkan Truong Tan Sang'ın ziyareti çerçevesinde resmi yetkililerle birlikte, petrol-gaz, enerji, inşaat, bilgi-iletişim, finans, sanayi, ticaret, turizm, ulaşım, ilaç ve diğer alanların iş çevrelerinin katılımıyla Birinci Azerbaycan-Vietnam İş Forumu düzenlendi.

Çeşitli alanlarda işbirliğinin geliştirilmesi, karşılıklı faaliyetin yeni yönlerinin belirlenmesi amacıyla ekonomik, ticari, bilimsel ve teknik işbirliği üzerine Azerbaycan-Vietnam Hükümetlerarası Komisyonu kuruldu. Komisyon, düzenli diyalog ve ortak girişimlerin etkili bir şekilde gerçekleştirilmesinde önemli bir platformdur.

Dışişleri Bakanlıkları aracılığıyla siyasi istişareler yürütülüyor. Bunlardan sonuncusu bu yıl Nisan ayının ikinci yarısında gerçekleştirildi. Her iki ülkenin parlamentolarında parlamentolar arası ilişkiler üzerine çalışma grupları faaliyet gösteriyor.

Ülkelerimiz en büyük uluslararası kuruluşlar, özellikle Bağlantısızlar Hareketi ve BM çerçevesinde etkili işbirliği yapıyor.

Azerbaycan, Vietnam ile ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesine büyük önem veriyor. 2024 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 223,93 milyon ABD doları oldu. Şüphesiz, bu göstergeyi gelecekte de artırmak için potansiyelimiz mevcut.

Ülkelerimiz petrol alanında da karşılıklı faaliyet gösteriyor. 2019 yılında Vietnam'ın Binh Son Refinery and Petrochemical Company ile SOCAR arasında bir anlaşma imzalandı. Petrol alanındaki işbirliğimiz sağlam tarihi temellere dayanıyor - çünkü Azerbaycanlı uzmanlar Vietnam'ın petrol endüstrisinin kurulmasında ve geliştirilmesinde önemli rol oynadılar. Tesadüf değil ki, 1981 yılında Sovyetler Birliği'nin yardımıyla kurulan Veso Petrol ortak girişiminin ilk genel müdürü Azerbaycanlı Celal Memmedov oldu.

Kültür, insani ve eğitim alanlarındaki işbirliğimizin kökleri Sovyet dönemine uzanıyor, ancak son yıllarda daha da gelişti. 1955 yılında Azerbaycanlı besteci Kara Karayev, Vietnam Savaşı hakkındaki ilk Sovyet-Vietnam belgeseli için "Vietnam Süiti"ni besteledi ve bunun prömiyeri 2023 yılında Hanoi'de yapıldı. 1959-1962 yıllarında Başkan Ho Şi Min'in daveti ve Sovyet hükümetinin teklifi üzerine Azerbaycanlı yönetmen Ejder İbrahimov, Vietnam'da sinema okulunun kurulmasında aktif olarak yer aldı, orada ustalık dersleri verdi ve üç film çekti. Bu hizmetlerinden dolayı Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti'nin en yüksek "Emek" nişanı ile ödüllendirildi.

Sovyet döneminde Azerbaycan'da yaklaşık 5 bin Vietnamlı eğitim aldı, bunların birçoğu şu anda Vietnam'ın devlet kurumlarında önemli görevler üstleniyor. 2014 yılında Hanoi'ye yaptığım ziyaret sırasında Azerbaycan yükseköğretim kurumlarının Vietnamlı mezunlarıyla bir görüşme gerçekleşti, onlar ülkemiz ve burada geçirdikleri yıllarla ilgili samimi sözler ifade ettiler. 2015 yılında Hanoi'de Azerbaycan yükseköğretim kurumlarının mezunlarını bir araya getiren Vietnam-Azerbaycan Dostluk Derneği kuruldu.

Ülkelerimiz arasındaki kültürel ilişkilerden bahsederken belirtmek isterim ki, bunlar çeşitli girişimler ve projeler aracılığıyla gelişmeye ve güçlenmeye devam ediyor. Örneğin, 2024 yılında Bakü'de sizin askerlerinizin Vietnam Savaşı'ndaki kahramanlığına adanmış "Efsane Yaratanlar" filminin gösterimi yapıldı. Aynı yıl başkentimizde Vietnam Lideri Ho Şi Min'in Azerbaycan'a ziyaretinin 65. yıldönümü vesilesiyle Vietnam Günleri düzenlendi.

Haydar Aliyev Vakfı, 2018 yılında Ha Giang eyaletinde bir ilkokulun inşası da dahil olmak üzere, Vietnam'da aktif olarak projeler yürütüyor. Bu yılın Nisan ayında Haydar Aliyev Vakfı Başkan Yardımcısı Leyla Aliyeva, ülkenize yaptığı ziyaret çerçevesinde Başkan Yardımcısı Vo Ti An Suan, Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri'nin eşi No Fon Li, yaratıcı endüstri temsilcileri, Hanoi Ticaret ve Turizm Koleji yöneticileri ve ayrıca Azerbaycan'da eğitim almış Vietnamlı mezunlarla görüştü. Görüşme çerçevesinde Hanoi Ticaret ve Turizm Koleji'ne Haydar Aliyev Vakfı'nın mali desteğiyle ilgili bir sertifika sunuldu.

Böylece, Azerbaycan ile Vietnam arasındaki ilişkiler tüm temel alanlarda başarıyla gelişiyor.

-İkili ilişkilerin yeni bir seviyeye yükseltilmesi bağlamında Vietnam Lideri'nin Azerbaycan'a yaklaşan ziyareti nasıl bir öneme sahiptir?

-Bilindiği gibi, Sayın Lam'ın yaklaşan ziyareti, onun Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri göreviyle ilk ziyareti olacak. Tarafların ikili ilişkilerin derinleştirilmesi çabalarını yansıtan ve karşılıklı faaliyette yeni yönler açan bu olay büyük siyasi öneme sahiptir. Bu bağlamda ziyareti haklı olarak Azerbaycan-Vietnam işbirliğinin gelişiminde önemli bir aşama olarak değerlendirebiliriz.

Ziyaret programı, ikili gündemin temel yönlerini kapsayan geniş bir konu yelpazesini içeriyor. Bu, güncel konular hakkında kapsamlı fikir alışverişi yapmaya, yaklaşımları uyumlaştırmaya ve gelecekteki karşılıklı faaliyetin perspektif yönlerini belirlemeye olanak sağlayacak. Siyasi diyaloga, ekonomik-ticari ilişkilere ve ayrıca insani ve kültürel değişimlere özel önem verilecek.

Bunun yanı sıra, partiler arası diyaloğun geliştirilmesine ayrı bir önem veriliyor. Yeni Azerbaycan Partisi ile Vietnam Komünist Partisi arasındaki işbirliği olumlu bir dinamik sergiliyor. Yaklaşan ziyaret, siyasi ve ideolojik zeminde karşılıklı faaliyetin yüksek düzeyinin ek bir teyidi olacak.

İnanıyorum ki, Sayın Lam'ın ziyareti daha aktif işbirliğine önemli bir ivme kazandıracak, Azerbaycan ile Vietnam arasındaki ilişkilerin dostluk ve karşılıklı saygı ruhuyla gelişmesi için yeni ufuklar açacak.

-Vietnam ile Azerbaycan arasındaki ikili ilişkilerin bundan sonra da gelişmesi için hangi perspektifler ve potansiyel mevcut?

-Düşünüyorum ki, ülkelerimiz en çeşitli alanlarda işbirliği potansiyelini bundan sonra da geliştirmek için tüm imkanlara sahiptir. Ekonomik-ticari ilişkilerden bahsederken belirtmek gerekir ki, bugün sadece ekonomik büyümeyi teşvik edecek değil, aynı zamanda karşılıklı faydalı ortaklık için sürdürülebilir bir zemin yaratacak, böylece ekonomilerimizin gelecekte de çeşitlendirilmesine yardımcı olacak yeni işbirliği fırsatları mevcut.

Ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesinin ana perspektifli yönlerinden biri turizmdir. Bakü ile Vietnam şehirleri arasında doğrudan hava bağlantısının kurulması, turizm programlarının geliştirilmesiyle paralel olarak iki ülkenin vatandaşlarının birbirlerinin kültürüne ve tarihine olan ilgisinin artmasına yardımcı olacak. Ortak kültür projelerinin yoğunlaştırılması, sağlık ve ekoloji alanlarında insani misyonlarla ilgili programların ve ortak girişimlerin geliştirilmesi - tüm bunlar ülkelerimiz için karşılıklı ilgi çeken yönlerdir.

Elbette, eğitim alanı. Her zaman olduğu gibi, Vietnam'dan öğrencilerin gelmesine sevineceğiz. Onlar, Bağlantısızlar Hareketi'ne üye ülkelerin vatandaşları için Azerbaycan'ın sunduğu hibeler ve burslar çerçevesinde eğitim programlarından yararlanabilirler. Bu, akademik değişim, bilimsel araştırmalar ve Azerbaycan ile Vietnam arasında kişisel temasların güçlendirilmesi konusundaki fırsatları iyileştirecek. Değişim programlarının gerçekleştirilmesi ve ayrıca bilimsel-teknik alandaki işbirliği, ikili ilişkilerin geliştirilmesi için bir başka perspektifli yön haline gelebilir.