Niyə ilk olaraq muzeylər və qalereyalar açıldı? - Şirin Məlikova ilə müsahibə

31 avqustdan etibarən ölkədə muzey və qalereyaların fəaliyyəti bərpa olundu.

Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahının qəbul etdiyi qərara mənfi münasibət bildirən narazı sosial şəbəkə istifadəçiləri olmasaydı, əyləncə mərkəzlərinin qapalı olması fonunda muzey, sərgi salonları və rəsm qalereyalarının ulduz saatı olduğunu düşünmək olardı.

Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru Şirin Məlikova Media.Az-a müsahibəsində bu barədə şübhələrin aradan qaldırılmasına kömək etdi.

Şirin xanım muzeylərin və sərgi salonlarının fəaliyyətinin bərpası ilə bağlı xəbərlər geniş ictimai reaksiya doğurdu. Necə düşünürsüz, niyə hökumət karantin rejimini yumuşaltmağa mədəni-maarif müəssisələrinin açılışı ilə başladı, əhalinin bu məqamla bağlı  narazılığının müəyyən dərəcədə haqlı olduğu fikri ilə razısınız?

Məsələyə bu qurumların ixtisaslaşması baxımından deyil, ziyarətçilərin sağlamlığı üçün yerləşdikləri məkanın təhlükəsizliyi baxımından nəzər yetirin. Düşünürəm ki, bu zaman əyləncə müəssisələri arasında niyə məhz  muzeylərin və qalereyaların birinci açılması tamamilə aydın olacaq. Muzeylər və qalereyalar, daha dəqiq desək, onların salonları və zalları daha çox insanın toplaşa biləcəyi kifayət qədər böyük məkanlardır. Bu məkanlar öz təyinatına və ölçüsünə görə, ziyarətçilərin kütləvi cəm olmasına və infeksiya təhlükəsinin yaranmasına imkan vermir.

Halbuki, məsələn, ticarət mərkəzlərindəki müəssisələrin fəaliyyət tərzi belədir ki, insanlar uzun müddət bir-birlərinə yaxın qalmaq məcburiyyətində olurlar - mağazalarda, kinoteatrlarda, fud-kortlarda (yemək yeyilən məkanlarda)...

Bundan əlavə, muzeylərin və qalereyaların daxili qida qəbulu üçün nəzərdə tutulmamışdır, yəni insanlar bu məkanlarda maskalarını çıxarmadan ziyarət etməlidirlər.  Beləliklə, muzeylər və sərgi salonları hazırda infeksiyanın yayılmaması baxımından mədəni istirahət üçün ən təhlükəsiz yerdir. Mən başa düşürəm ki, insanlar asudə vaxtlarını keçirdikləri digər istirahət mərkəzləri -  kinoteatr, attraksion və sair məkanlar üçün darıxıblar. Nə etməli, karantin hamımıza müəyyən məhdudiyyətlər qoyur. Səbirlə onun sonunu gözləyəcəyik.

Vətəndaşlar ölkənin həyat fəaliyyətinin tam bərpasına qədər muzeylərin güzəştli və hətta yaxşı olar ki, pulsuz ziyarətinə ümid bəsləyə bilərlərmi?

Muzeyimiz dövlət müəssisəsi olduğundan biletlərin qiyməti barədə qərar daha yuxarı orqan səviyyəsində verilir. Yeri gəlmişkən, böyük adam üçün biletin qiyməti 10 yox, yeddi manatdır, uşaqlar üçün qiymət daha aşağıdır, bir sıra kateqoriyalı vətəndaşlar üçünsə muzeyə giriş tamamilə pulsuzdur. Ölkədəki digər muzeylərdə olduğu kimi ildə bir neçə dəfə muzeylərə pulsuz giriş günləri təşkil edilir.

İstirahət gününə gəlincə, iş qrafiki karantin səbəbindən dəyişib. Hazırda həftənin dörd günü – çərşənbə axşamından cümə gününə qədər işləyirik. Bazar ertəsi muzeylərdə ənənəvi istirahət günüdür. Ancaq indi şənbə və bazar günləri də xalqa qapalıyıq. Bir tərəfdən, karantin dövründə həftə sonları ictimai nəqliyyatın fəaliyyəti qadağandır, buna görə bu günlərdə potensial ziyarətçilərin sayı xeyli azalır. Digər tərəfdən, karantin rejiminin sərt tələbləri nəzərə alınmaqla, bir günlük istirahət artıq bizə çatmayacaq. Axı muzeydə adi təmizliklə yanaşı, hər həftə xüsusi vasitələrlə dezinfeksiya da edilməlidir.

- Bir çoxları karantin rejimi dövründə muzeyləri bağlamağın bir mənası olmadığını yazdı, çünki müəssisəyə giriş onsuz da az idi. Sizin nöqteyi-nəzərinizə görə, şəhər sənət, rəsm, tarixi anlamaq iqtidarında olan ağıllı, hərtərəfli insanlarla dolu olduğu halda muzeylərə və sərgilərə getmək sevgisini aşılamaq niyə mümkün olmur?

- Pandemiyanın gedişi, karantinin bütün dövrü ərzində dəyişdi. Xəstəliyin xüsusilə şiddətli olduğu bir dövr var idi. O zaman muzeylər və digər qurumlar (əhalinin gündəlik ehtiyaclarını təmin edənlər xaricində) niyə bu vaxt işləməlidir? Axı muzeylərdə robotlar deyil, xəstəliklərə həssas olan canlı insanlar xidmət edir. Onların da sağlamlıqlarının qayğısına qalmaq lazım idi.

Muzeylərə insan axınına gəldikdə, burada müxtəlif qurumlarda fərqli mənzərəni seyr edirik . Azərbaycan Milli Xalça Muzeyi ölkədə ən çox ziyarət edilən yerdir. Ziyarətçilərimiz arasında çox sayda xarici turist olmasına baxmayaraq, vətəndaşlarımız da kifayət qədər fəallıq göstərir.

Adətən insanlar həm tək, həm də qrup şəklində, bəzən ailəlikcə gəlirlər, hətta ən gənc qonaqlar üçün də proqramımız var. Muzeylərə sevgi uşaqlıqdan aşılanmalıdır. Odur ki, bir tərəfdən fəal şəkildə uşaq proqramları hazırlayırıq (xüsusi uşaq şöbəmiz də var), digər tərəfdən də muzeyin işini müasir tendensiyalar ruhunda interaktiv etməyə çalışırıq.

- Karantin dövründə muzeyin işi necə gedirdi, açıldıqdan sonra hansı rejimdə olacaq?

- Xalça Muzeyi karantin ayları boyunca fəal şəkildə onlayn iş aparıb və bu işi gələcəkdə də davam edəcək. Bu gün onlayn konfranslar, iclaslar və uzaqdan iş bir bizim üçün reallığa çevrilib. Həqiqətən bir çox məsələnin internet platformalarında daha sürətli və daha qənaətcil həll olunduğu göründü. Karantinin nə qədər davam edəcəyindən asılı olmayaraq, virtual aləmə qismən keçid qaçılmazdır və bu təkcə muzeylər üçün belə deyil. Biz artıq yeni bir dövrün başlanğıcının şahidi oluruq.

Bununla yanaşı, karantin aylarında hamımız başa düşdük ki, canlı ünsiyyət heç bir şeylə əvəz oluna bilməz. Sentyabrın 2-dən etibarən muzeyimiz, bəzi məhdudiyyətlərlə yenidən işinə başladı. Dezinfeksiya işləri üçün üçün əlavə istirahət günləri haqqında məlumat vermişdim. Bundan əlavə, ekskursiya qruplarında ziyarətçilərin sayını bir dəfəyə on nəfərdən çox olmamaqla azaltdıq. Bu addım infeksiya ehtimalının qarşısını almaq üçün atılır.