Azerbaycan'da ilk kız okulunun kurucusu, hayırsever Hacı Zeynelabidin Tağıyev'in doğum günüdür

Bugün hayırsever ve toplum önderi, herkesin büyük yardımsever olarak tanıdığı Hacı Zeynalabdin Tağıyev'in doğum günüdür.

Oxu.Az'ın haberine göre, zorlu bir hayat yolu geçiren Hacı Zeynalabdin Tağıyev 25 Ocak 1823'te Bakü'de doğdu. Hayırseverin annesi Ümmü Hanım, Hacı Zeynalabdin Tağıyev henüz çocukken vefat etti. Annesini 10 yaşında kaybeden Zeynalabdin'i babası meslek öğrensin diye bir inşaat ustasının yanına çırak olarak gönderdi. 15 yaşını doldurduğunda Zeynalabdin inşaat ustası olarak çalışmaya başladı.

Bir süre sonra inşaat ustası ve organizatör olarak tanınmaya başladı, belli bir miktar sermaye toplayarak 20 yaşında ev inşaatı ve taş işleri organizasyonları yapmaya başladı. Sonraki inşaat işlerini de bizzat kendisi denetledi. İnşa ettirdiği binalarda ve şahsen açtırdığı kız lisesinin binasında onun tarzı hissediliyordu.

Bir süre sonra Zeynalabdin kendini ticaret ve hafif sanayi alanında da denemaya karar verdi. Her iki alanda da yeteneği ve kavrayışı ile başarı kazandı, dükkanlara ve manifaturaya sahip oldu. Aynı zamanda Bakü petrolünü Hazar Denizi ve Kafkas demiryolu aracılığıyla ihraç eden en büyük işadamlarından biri haline geldi.

1870 yılında Tagiyev'in iki kazandan oluşan bir gazyağı fabrikası vardı. Gazyağı fabrikasının yanı sıra, daha sonra "Hacı Zeynalabdin" şirketini kurdu. Bu dönemde Bakü gerçek bir petrol krallığına dönüştü. Bakü çevresindeki köylerde topraklar Rusya'dan ve yurt dışından gelen yatırımcılar tarafından alındı ve burada petrol kuyuları yükseldi. Bu durum Hacı'nın da ilgisini çekti ve müteahhitliği bırakarak petrol işine başladı.

Aldığı topraktan petrol fışkıran Hacı, "H.Z. Tagiyev" adını verdiği petrol şirketini tescil ettirerek madeninde ustalara yüksek maaş verdi ve en yeni ekipmanları kurdu.

Sonuç olarak gelirleri hızla artmaya başladı. Bundan sonra petrol rafinerileri satın aldı. Hacı Zeynelabidin Tağıyev 1901'de 300 bin ruble harcayarak Bakü'de ilk kız okulunu inşa ettirdi. Bazı kaynaklarda kız okulunun inşasını Tağıyev'in ikinci eşi Sona Hanım'ın önerdiği belirtilmektedir.

Bu, tüm Kafkasya'daki tek kız okuluydu. Binanın yapımına 1898'de başlandı. 1900'de tamamlandı. Kız okulunun binası mimari açıdan Azerbaycan mimarisinin milli-romantik tarzındadır. Ana cephedeki duvar bir sıra beyaz, diğer sıra ise altın renkli taştan örüldü.

Belirtmek gerekir ki, hayır amaçlı kurulan dernekler ya Tağıyev'in kişisel katılımı ve sermayesiyle ya da onun yakın desteğiyle kuruldu.

Tağıyev aynı zamanda Bakü-Şollar su hattının inşası için kişisel servetinden para ayırdı.

Sovyet Rusya'nın 28 Nisan 1920'de Azerbaycan'ı işgal etmesiyle durum kökten değişti. İnsanların mülkiyetleri ellerinden alındı, milli kadrolar ve aydınlar takip edilmeye başlandı. Her şey Rusya'nın çıkarlarına yöneldi. Yerel halkın isteği üzerine yeni yönetimin liderlerinden biri olan Neriman Nerimanov'un talimatıyla Tağıyev'e mülk seçme imkanı verildi. O, elinden alınmış eski mülklerinden sadece Merdekan'daki bağ evini seçti.

Hacı Zeynelabidin Tağıyev 1924 yılı 1 Eylül'de 101 yaşında (bazı kaynaklara göre 86 yaşında) vefat etti ve 4 Eylül'de defnedildi.

18 Ocak 2023'te hayırsever Hacı Zeynelabidin Tağıyev'in Bakü'de dikilen heykelinin açılışı yapıldı. Açılışa Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de katıldı.