Turab Rzayev: "ABD ile stratejik anlaşma Ermenistan'ı askeri rekabet alanına dönüştürebilir"

ABD ve Ermenistan arasında stratejik ortaklık anlaşması imzalandı. Peki bunun Azerbaycan ile yapılan barış görüşmelerine ne gibi yansımaları olacak? Rusya buna nasıl tepki gösterecek? Türkiye ile normalleşme süreci işleyecek mi? ABD'yi kendine düşman ilan eden İran bu duruma nasıl bir tepki verecek?

Oxu.Az'a konuyu yorumlayan siyaset bilimci Turab Rzayev, anlaşmanın imzalanma sebeplerinden bahsetti:

"Anlaşmanın imzalanmasının iki ana sebebi var. Biden yönetimi iktidarı Trump ve ekibine teslim etmeden önce son hamlelerini yapıyor. Paşinyan yönetiminin Batı maceraları en çok ABD ve Makron yönetimi tarafından desteklenmekte. Şu anda Ermenistan AB'ye üyelik için bir takım adımlar atmakta. Mesele ülkenin parlamentosunda müzakereye çıkarılması aşamasında. Bir taraftan AB'ye üyeliğin yolunu açmaya çalışıyorlar, diğer taraftan bunu yaparken ABD ile söz konusu anlaşma imzalanıyor. Yani anlaşmayı Batı'ya entegrasyonu garantiye almak için yapıyorlar. Bu ilk sebep. İkinci sebep Trump'ın Rusya ile ilgili yaklaşımı. Biden yönetiminin Trump'ın aynı tutum ve yaklaşım içerisinde olacağı ile ilgili endişeleri mevcut. Çünkü Trump Rusya ile ilişkileri gerginleştirmemek istiyor. Bundan dolayı stratejik anlaşmayla kendi menfaatleri doğrultusunda Ermenistan'ın güvenliğini sağlamaya çalışıyorlar. Trump yönetimi döneminde Paşinyan Rusya'ya karşı adımlarda desteklenmeye bilir. Ayrıca şu anda bile AB üyeliği sürecinden dolayı Rusya'nın baskısı başlamış durumda. Bu doğrultuda söz konusu stratejik anlaşmanın Ermenistan için koruma kalkanı olacağını düşünüyorlar. Yani hukuk bağlamında ve sahada altyapıyı oluşturuyorlar. İlk adım olarak aynı zamanda ABD ve Ermenistan arasında sınır güvenliği ile ilgili anlaşma imzalandı."

Siyaset bilimci bu duruma bölge ülkelerinin vereceği tepkinin çok önemli olduğunu, Ermenistan'ın siyasi ve askeri rekabet alanına dönüşebileceğini ifade etti:

"Önümüzdeki günlerde sınır güvenliği eğitimi verecek özel ekibin Ermenistan'a geleceği belirtilmekte. Daha önce Ermenistan yönetimi İran'la sınırdan Rusya askerlerinin çıkarılmasını talep etti. Paşinyan yönetimi Amerika'dan gelen özel ekibi İran'la sınıra konuşlandıracak. Arkasınca benzer adımların Türkiye ile sınırda da atılması mümkün. Bildiğimiz üzere Azerbaycan'la sınırda AB misyonu var. Bu misyonun içerisinde yalnız Avrupa ülkelerinden değil, aynı zamanda ABD'den de emekli askerler mevcut. Dikkat etmemiz gereken diğer bir husus ABD'de stratejik anlaşmaların, yasaların feshedilmesi tecrübesinin çok az olması. Yani bu ABD'de nadiren rastlanan bir durum. Trump döneminde de Ermenistan'la son anlaşmanın feshedilmesi ihtimali çok az. Paşinyan da konuşmaları zamanı Ermenistan'ın güvenlik garantisinin olduğunu belirtilmiş ve Gürcistan'ı da buna katılmaya davet etmişti. Trump, Biden yönetiminin Ukrayna, Rusya ile ilgili kararlarına katılmıyor, aynı zamanda cinsel azınlıklar, etnik azınlık, göçmenler, iç ve dış politika konusunda adımlarını desteklemiyor. Bunun ilk belirtilerini de biz görmekteyiz. Azerbaycan'ın kendi topraklarını işgalden kurtarmasına ve sınırda kontrolü sağlamasına kıskançlıkla yaklaşan İran'ın buna sergileyeceği tutum çok önemli. Çünkü Ermenistan ABD askerlerini İran sınırına yerleştirecek. Diğer taraftan Ermenistan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) ve Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üyesi, üzerine AB'ye üye olmak istiyor. Peki buna Rusya'nın vereceği karşılık nasıl olacak? Çünkü Ermenistan'da halen Rusya'nın 102 numaralı büyük bir askesi üssü var. Ukrayna'dan dolayı Rusya güçlü tepki vermeyebilir. Ama bu tepki mutlak şekilde kendini gösterecek.

Azerbaycan Ermenistan'dan iki ülke sınırlarından yabancı güçlerin çıkarılmasını ve bunun barış anlaşmasına salınmasını talep ediyor. Görünen o ki Ermenistan bu talebi yerine getirmek niyetinde değil. Öte yandan ABD askerlerinin Azerbaycan'ın Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti sınırlarına konuşlandırılması Türkiye için de sorun olabilir. Ama atılan adımlarla Ermenistan'ın kendisini çok zor bir denklem içerisine soktuğunu diyebiliriz. Sonuçta Ermenistan Rusya ve Batı arasında önce politik, daha sonra askeri rekabet alanına dönüşebilir."

Söhrab İsmayıl