Ermenilerin Karadağlı köyünde gerçekleştirdiği katliamın üzerinden 33 yıl geçti

Bugün Karadağlı faciasının üzerinden 33 yıl geçiyor.

Oxu.Az hatırlatıyor ki, Hocavend ilçesinin Karadağlı köyü Ermeni işgalcilerine karşı 4 yıl kahramanca mücadele etti. Köy 17 Şubat 1992'de işgal edilerek yakıldı, Ermeni işgalciler sivil halka karşı soykırım gerçekleştirdi. 33 yıl önce burada yapılan katliam, köy sakinlerine verilen işkenceler, 200 yıla yakın sürede Ermeni milliyetçilerinin Azerbaycanlılara karşı yürüttüğü etnik temizlik ve soykırım politikasının devamı, Azerbaycan Türklerine besledikleri nefretin sonucu oldu.

Karadağlı köyü Hocavend ilçe merkezinden 13 kilometre batıda, Hocavend-Hankendi karayolunun kenarında, dağ eteğinde yer alıyor. 1988'de Karabağ'da Ermeni ayrılıkçıların baş kaldırdığı zaman Hocavend ilçesinin Karadağlı köyünün de trajik günleri başladı. Köyün sakinleri büyüyüp yetiştikleri ana vatanın her karışı, her taşı uğruna mücadeleye kalktılar, onlarca köy sakini Ermenilere karşı eşit olmayan çatışmalarda şehit oldu.

24 Kasım 1990'da üç köy sakini Hocavend-Hankendi yolunun 6. kilometresinde Ermeni eşkıyaları tarafından vahşice katledildi. 9 Ocak 1991'de köye gelen UAZ marka araç Ermeniler tarafından ateşe tutuldu, 1 kişi öldürüldü, 4 kişi yaralandı. Bunlardan 2'si sonradan aldığı yaralardan hayatını kaybetti.

Ermeniler 8 Mart 1991'de köyün yakınında 2 kişiyi vahşice katletti. Aynı yıl 28 Haziran'da köyün yanındaki çiftlikte 6 sakin - 3 erkek ve 3 kadın diri diri yakıldı. 8 Eylül 1991'de Ağdam'dan Karadağlı'ya gelen yolcu otobüsü Hocavend-Hankendi yolunun 5-6. kilometresinde Ermeni eşkıyaları tarafından ateşe tutuldu. Otobüsteki 40'a yakın yolcudan 2 erkek, 6 kadın hayatını kaybetti. 8 Ocak 1992'de köyün yakınında bir Azerbaycanlı daha vahşice katledildi, 100'e yakın koyun Ermeniler tarafından ganimet olarak götürüldü.

19 Aralık 1991'de Hocavend köyü, 12 Şubat 1992'de ise Şuşa'nın Malıbeyli köyü işgal edilerek yakıldı. Bir sonraki hedef Karadağlı oldu. Köydeki durum giderek zorlaştı ve facianın yaşanacağı gün yaklaştı.

14 Şubat 1992'de Ermeni çeteleri, yabancı paralı askerler ve özellikle Hankendi'de konuşlanan Sovyet ordusunun 366. alayının teknik ve insan gücünü kullanarak, her taraftan bağlantısı kesilmiş ve yardımsız kalan Karadağlı köyüne saldırdılar. Köydeki 104 sivil ve 14 asker son mermilerine kadar 4 gün düşmanla mücadele etti. Çatışmalarda biri kadın olmak üzere 14 kişi hayatını kaybetti. Cephanesi tükenen soydaşlarımız sonunda Ermeniler tarafından esir alındı ve onların yeni acıları başladı.

Köyün Beylik bahçesi denilen bölgesinde 23 sivil Ermeni cellatları tarafından kurşuna dizildi, çoğunluğu yaralı halde diri diri silaj çukuruna gömüldü. Esirlerin bir kısmı Karadağlı-Hankendi yolu üzerindeki Ermeni köylerinde araçlardan indirilerek kurşuna dizildi. İki kişi Zeki pınarında, 2 kişi Cemiyet köyünde öldürüldü. Rehin alınan 8 köy sakini Ermeniler tarafından işkence edilerek acımasızca katledildi. Dört kişi farklı zamanlarda şehit oldu. Beş kişinin akıbeti bugüne kadar bilinmiyor.

Böylece 17 Şubat 1992'de Karadağlı köyü Ermeni silahlı kuvvetleri tarafından işgal edilerek yakıldı. İşgal sırasında 118 kişi esir alındı, 33 kişi kurşuna dizildi. Ermeni cellatları öldürülenleri ve yaralıları bir çiftlik kuyusuna atıp üzerini toprakla örttüler. Toplamda esir alınanlardan 68 kişi öldürüldü, 50 kişi büyük zorluklarla esaretten kurtarıldı. Esir alınanlardan 10'u kadın, 2'si öğrenciydi. Kurtulanlardan 18 kişi aldıkları iyileşmez yaralar nedeniyle daha sonra vefat etti. Esir tutulanlara karşı vahşi, vandalizm hareketleriyle davranılması, insanların başlarının kesilmesi, diri diri gömülmesi, dişlerinin çekilmesi, aç susuz bırakılmaları, dövülerek öldürülmeleri insanlığa karşı işlenmiş bir suç olayıydı. Ermenistan'ın devlet düzeyinde gerçekleştirdiği soykırım suçu sonucunda Karadağlı köyünde iki ailenin her birinden 4'er kişi katledildi, 43 aile reisini kaybetti, 146 çocuk yetim kaldı. Karadağlı köyünde 91 kişi, köy sakinlerinin her 10 kişisinden biri katledildi. İşgal sonucunda köydeki 200 ev, 1 kültür evi, 320 kişilik ortaokul binası, 25 yataklı hastane binası ve diğer tesisler, Azerbaycanlılara ait tarihi, dini, kültürel anıtlar ve mezarlık yıkıldı. Köyün 800'e yakın sakini zorunlu göçmen durumuna düştü.

Karadağlı faciasının dünya kamuoyuna duyurulması amacıyla "Soykırım: Karadağlı", "Soykırım Karadağlı: devam ediyor..." ve "Karadağlı, mücadele" belgesel filmleri çekildi, "Karadağlı soykırımı tanıkların diliyle" adlı kitap hazırlandı. Bunun dışında, şehitlerin anısını yaşatmak için Yeni Karadağlı, Yeni Hocavend yerleşimlerinde ve Nergiztepe bölgesinde anıt kompleksleri inşa edildi.

Belirtmek gerekir ki, köy 17 Şubat 1992'den 10 Kasım 2020'ye kadar Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin işgali altında kaldı. İkinci Karabağ Savaşı'nın sonuçlarına göre imzalanan 10 Kasım 2020 tarihli üçlü bildiriye uygun olarak Karadağlı köyü Rusya Barış Gücü'nün kontrolüne geçti. 19-20 Eylül 2023 tarihinde Karabağ'da gerçekleştirilen yerel anti-terör operasyonlarından sonra Azerbaycan'ın kontrolüne geçti.