Elm xadimlərimiz qəfil vəfat edən Nəzakət Məmmədli haqqında xatirələrini bölüşüblər

Fevralın 3-də tanınmış alim, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun baş elmi işçisi, filologiya elmləri doktoru Nəzakət Məmmədli qəfil ürək çatışmazlığından vəfat edib.

53 yaşlı Nəzakət xanım ölkəmizdə, xüsusən, təsəvvüf ədəbiyyatının görkəmli tədqiqatçısı hesab olunurdu.

Bu gün Bakıda mərhum alimin üç mərasimi keçirilib. Mərasimdə Azərbaycan elmi ictimaiyyətinin tanınmış simaları, alimin iş yoldaşları, tələbələri, qohumları iştirak ediblər.

Oxu.Az-a ədəbiyyatşünas alimin elmi yaradıcılığı haqqında danışan Bakı Dövlət Universitetinin, şərqşünaslıq fakültəsinin Türk filologiyası kafedrasının müdiri Rüfət Rüstəmov bildirib ki, Nəzakət xanım öz dəst-xətti ilə məktəb yaratmış elm xadimlərimizdəndir:

"Nəzakət xanımın ixtisas sahəsində fəaliyyət göstərmək, söz sahibi olmaq üçün ərəb və fars dillərini, bu iki dildə mövcud olan ədəbiyyatı mükəmməl bilmək tələb olunur. Nəzakət xanım divan ədəbiyyatı mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib. O, öz dəst-xətti ilə məktəb yaratmış mütəxəssis idi. Mən onun doktorluq işinin müdafiəsində iştirak etmişəm. Orada iştirak edən müdafiə şurasının üzvləri, başda akademik Rafael Hüseynov olmaqla Nəzakət Məmmədlinin çıxışını heyranlıqla dinlədilər. Nəzakət xanım həmin gün Azərbaycan elminə nə qədər dəyər verdiyini sübut etdi. Onun barəsində çox danışmaq olar... Görkəmli tədqiqatçımızın aramızdan getməsi Azərbaycan elminə çox böyük itki oldu. Nəzakət xanımın ruhu şad olsun".

Nəzakət xanımı 30 ilə yaxındır tanıyan Şərqşünaslıq İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, fəlsəfə doktoru, Bakı Avrasiya Universitetinin professoru Səadət Şıxıyeva bildirib ki, mərhum alimin bütün elmi uğurları onun gözünün önündə baş verib:

"Nəzakət xanım çox zəhmətkeş, fədakar, elmə böyük sevgi ilə yanaşan, heç bir təmənna güdmədən Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığına, mətnşünaslığına dəyərli əsərlər miras qoymuş ziyalıdır. Nəzakət xanım Azərbaycan mətnşünaslığında çox çətin mövzularda, əski əlyazmaların transfoneliterasiyasını həyata keçirib. Bu zəhmətli iş Azərbaycan elminə yeni mənbələr qazandırıb, Azərbaycan tədqiqatçıları üçün yeni araşdırma obyektlərini müəyyənləşdirib. Nəzakət xanım Məhəmməd Füzulinin "Leyli və Məcnun" əsərini təsəvvüf baxımından öyrənmişdi. Namizədlik işi də "Leyli və Məcnun" əsərindəki təsəvvüf mövzusu idi. Sonra həmin namizədlik işi kitab formasında çap edildi. Dəyərli alimimiz Mir Həmzə Seyid Nigarinin "Divan"ını, çox çətin oxunan "Nigarnamə" əsərinin əlyazmasını transfoneliterasiya edərək latın əlifbasında nəşr etdirdi".

Səadət Şıxıyeva vurğulayıb ki, XIV əsr Azərbaycan şairi və ədəbiyyatşünası Şərəfəddin Rami Təbrizinin "Ənisül-üşşaq" əsərini tərcümə edərək nəşr etdirən də Nəzakət Məmmədli olub.

"Nəzakət xanım, həmçinin Fəridəddin Əttarın "Təzkirətül-övliya" əsərini Azərbaycan mətnşünaslığına qazandırdı. Sözügedən əsər haqqında mübahisələr var idi, bəziləri əsəri Anadolu türkcəsində olduğunu iddia edirdi, lakin Nəzakət xanım bu əsərin dil xüsusiyyətləri baxımından Azərbaycan abidəsi olduğunu sübuta yetirdi. Onun ən sonuncu işlərindən biri qaraqalpaq xalqının böyük dəyər verdiyi müəllif Hacı Niyaz Kosubayoğlunun əsərlərini tərcüməsi olub. Biz qaraqalpaqların yurdunda, yəni Özbəkistanda olarkən Nəzakət xanım çox böyük məhəbbətlə qarşılandı, ona dövlət səviyyəsində yüksək mükafat da verildi".

Səadət Şıxıyeva Nəzakət xanımın digər tədqiqatçılardan fərqli xüsusiyyətlərinə də toxundu: "Nəzakət xanım təkcə elmi nəticələrini, biliklərini ortaya qoymurdu. O, elmi işlərinə hissini, ruhunu qatırdı. Nəzakət xanımın yazıları duyğu dolu olurdu. O, mətinləri dərindən duyurdu və onlara öz sevgisini, ruhunu hopdururdu".

Dünyasını dəyişmiş Nəzakət xanım haqqında Azərbaycan milli məclisinin sabiq deputatı, tanınmış şərqşünas alim Əsmətxanımın Məmmədova da xatirələrini danışıb.

"Mən Azərbaycana Nəzakət xanım adına başsağlığı verirəm. Biz böyük bir alimi itirdik. Nəzakət xanımın aramızdan getməsindən, xüsusən gənclər itirdi. Nəzakət xanım gənclərə yaxınlığı ilə seçilən elm xadimimiz idi. Onun araşdırmaları sufizm dünyasını, "Şeyx Fəridəddin Əttar və Azərbaycan ədəbiyyatı" mövzusunu əhatə edib. Nə xoş bizim halımıza ki, belə bir insanı tanıdıq. Nəzakət xanımın uyğur, qırğız dillərindən belə tərcümələri var idi. Özü də şairə bir xanım idi. Qazandığı bütün nailiyyətlərinə də öz çalışqanlığı hesabına nail olmuşdu. Nəzakət xanım Mövlanə Cəlaləddini tərcümə edirdi. Onun əsərini tərcümə etmək çox çətindir, belə ki, bu əsərlər başdan başa fəlsəfədən ibarətdir. Təəssüf ki, Nəzakət xanım 53 yaşında bizləri tərk etdi. Allah o böyük elm xadiminə rəhmət eləsin".