"E-idman": Milyardlarla dollarlıq sənayenin sürətli yüksəlişi

Son 10 ildə elektron idman ("e-idman") bir vaxtlar hobbi hesab edilən videooyunları qlobal səviyyədə tanınan peşəkar idman sahəsinə çevirib. Bunun tarixi ötən əsrin 70-ci illərinə qədər gedib çıxır. Həmin zaman Stanford Universitetində həvəskar oyunçular arasında keçirilən "Spacewar" turniri bu sahədə ilk kövrək addım idi. "E-idman"ın kütləviləşməsi 2000-ci illərdə internetin geniş yayılması ilə mümkün olub. Əyləncə və rəqabət mənzərəsində "e-idman" inkarolunmaz bir güc mərkəzinə çevrilib. Sürətli böyüməsi, geniş arenaları və milyonlarla pərəstişkarı ilə sual yaradır: "e-idman" bir gün populyarlıq və təsir baxımından ənənəvi idman növlərini üstələyə biləcəkmi?

Oxu.Az "Kaspi" qəzetinin mövzuya dair məqaləsini təqdim edir.

Milyardlarla dollarlıq maliyyə hovuzu

Son onillikdə "e-idman" misli görünməmiş inkişafa nail olub. İnternet-kafelərdə başlayan lokal turnirlər indi bütün dünyada canlı yayımlanan və milyonlarla tamaşaçıya çatmaqla hətta NBA və ya İngiltərə Premyer Liqası ilə rəqabət apara bilən sənayeyə çevrilib. Yaxın bir neçə ildə bu əsrarəngiz tamaşaların izləyici kütləsinin milyardı aşacağı ehtimal edilir. Hazırda yarım milyardlıq bir auditoriyadan bəhs edilir. Günümüzdə daha sürətlə inkişaf edən başqa bir sahə yoxdur.

"Dota 2", "League of Legends", "Counter-Strike", "Fortnite" və digər oyunlar milyardlarla dollarlıq maliyyə hovuzuna malikdir. Onların öz dünya çempionatı var və beynəlxalq turnirlər böyük izləyici marağına səbəb olur. Virtual futbol, xüsusilə FIFA və PES ("Pro Evolution Soccer") oyun seriyaları hər il yenilənərək texnologiyanın tərəqqisi sayəsində daha real qrafika təqdim edir. Virtual futbol çempionatları, məsələn, "FIFA eWorld Cup", minlərlə oyunçunun çıxış etdiyi qlobal bir yarışdır.

"E-idman" niyə populyarlaşır?

Elektron idman ənənəvi idmanla müqayisədə bir sıra üstünlüklərə malikdir. Bu da sahənin daha sürətli inkişafına şərait yaradır. İlk növbədə bu, internet əsrində olduqca əlçatandır. "E-idman" üçün yüksək fiziki bacarıq tələb olunmur. Bir kompüter və ya oyun konsolu əsrarəngiz bir aləmə giriş üçün kifayətdir. Bu əlçatanlıq "e-idman"a qısa zamanda qlobal auditoriyaya daxil olmağa imkan yaradıb.

İkinci üstünlük müxtəliflikdir. Burada janrlar o qədər çoxdur ki, hər kəs özünə uyğun olanı tapmağı bacarır. Oyunçu özünü döyüş arenalarında sınaya bilir, strateji bacarıqları ilə dünyaya meydan oxuyur və ya sadəcə superqəhrəmana çevrilir. Elektron idman dünyası maraqlıdır: həm əylənirsən, həm də qələbə qazanmağın zövqünü yaşayırsan.

Eyni zamanda "e-idman" interaktivdir. Onun rəqəmsal təbiəti həm iştirakçılara, həm də fanatlara qarşılıqlı əlaqə üçün münbit şərait yaradır. Xüsusən, "Twitch" kimi platformalar vasitəsilə fanatlar sevimli oyunçuları ilə birbaşa əlaqə saxlaya bilir ki, bu da ənənəvi idman növlərində təkrarlanması çətin olan məqamdır.

Sahənin getdikcə populyarlıq qazanaraq böyüməsi buraya investisiya axınına səbəb olub. Əvvəllər təkcə ənənəvi idman növlərinə sponsorluq edən bir çox brendlər indi "e-idman"a böyük sərmayə yatırırlar. Elektron idmana investisiyanın potensial gəliri, onun daha gənc və texnologiyadan daha çox məlumatlı auditoriyasını nəzərə alsaq, çox böyükdür.

Elektron idman ənənəvi idmanı əvəz edəcəkmi?

Virtual idmanın sürətli inkişafı bəzi mütəxəssislərdə narahatlıq doğurur. Bu oyunlar, xüsusən gənc nəsillərin real idmana marağını azalda bilər. Daha az fəal həyat tərzi və oyunçuların ekran qarşısında daha çox vaxt keçirməsi fiziki sağlamlığa təsirsiz ötüşmür. Üstəlik, virtual futbolun texnoloji üstünlükləri bəzi gəncləri idman arenalarından ekranlara çəkə bilər, bu da real oyunlara marağı azaldır. Digər tərəfdən, bəzi futbol klubları mövcud təhdidləri fürsətə çevirmək üçün addımlar atır. Artıq bir çox klubun "e-idman" komandaları var və bu vasitə ilə onlar həm gəlirlərini artırır, həm də gənc nəsillərlə əlaqə qurur.

Ümumən gələcək həmişə qeyri-müəyyənliklərlə doludur, lakin mövcud tendensiyalar "e-idman" üçün parlaq gələcək təklif edir. Elektron idman gəlir baxımından bir çox ənənəvi idman növlərini geridə qoyaraq milyard dollarlıq sənayeyə çevrilə bilər. Mövcud trayektoriyanı nəzərə alsaq, "e-idman" turnirləri qlobal tamaşaçı sayına görə bir çox böyük ənənəvi idman turnirlərini geridə qoymaq potensialındadır. Artırılmış Reallıq və Virtual Reallıq inteqrasiyası "e-idman"da inqilab edə, hər hansı bir ənənəvi idman növündə bənzəri olmayan immersiv təcrübələr təqdim edə bilər.

Elektron idman yüksək inkişaf trayektoriyasında olsa da, ənənəvi idman növlərinin zəngin tarixini və fiziki xüsusiyyətlərini nəzərə almaq vacibdir. Uzunmüddətli perspektivdə bu iki sahənin birgə inkişaf etməsi üçün balanslı yanaşma tələb olunur. İlk növbədə qəbul etmək lazımdır ki, elektron idman sadəcə keçici bir tendensiya deyil - bu, rəqabət və əyləncə dünyasını yenidən formalaşdıran qlobal bir fenomendir. Ənənəvi idman növlərini tamamilə əvəz etməsə də, gələcək onilliklərdə onun təsiri danılmaz olacaq.