Azərbaycanın konkret tələbi: Təyyarə qəzası ədalətli araşdırılmalıdır

Yanvarın 6-da, yeni ilin ilk iş günündə Prezident İlham Əliyev Rusiya səmasındakı təyyarə qəzasında həlak olan ekipaj heyətinin ailə üzvləri və sağ qalan bələdçilərlə görüşüb. Dövlət başçısının hərbi müdaxiləyə məruz qalma nəticəsində faciəvi şəkildə qəzaya uğrayan təyyarə barədə dekabrın 29-da verdiyi sərt bəyanatlardan cəmi bir həftə sonra Azərbaycanın haqlı tələblərini yenidən səsləndirməsinin, özü də bunu həlak olan ekipaj üzvlərinin ailələri ilə görüşdə etməsinin simvolik əhəmiyyəti var. Prezident İlham Əliyevin bu addımı dünyaya və konkret olaraq Rusiyaya rəsmi Bakının prinsipial mövqeyinin bir daha çatdırılması kimi qəbul edilməlidir. Başqa sözlə, Azərbaycan vətəndaşlarını ən ağır anlarda belə yalnız buraxmır, günahkarların cəzalandırılması tələbi isə heç bir müzakirə mövzusu ola bilməz.

Oxu.Az "Kaspi" qəzetinin mövzuya dair məqaləsini təqdim edir.

Təsdiqlənmiş ilkin məlumatlar var

"Qroznı şəhərində "kovyor əməliyyatı", yəni, hava sahəsinin bağlanması əməliyyatı təyyarə yerdən vurulandan sonra elan edilib. Bu, bir daha onu göstərir ki, burada çox ciddi cinayət tərkibli məsələlər var. Adətən hər hansı bir ölkənin hava məkanında təhlükə yaranırsa, dərhal o ölkənin hava məkanı bağlanır. Bu, bütün ölkələrdə var və bunun müxtəlif adları var. Rusiyada buna "kovyor əməliyyatı" deyirlər. Əgər Rusiyanın hava məkanı üçün təhlükə var idisə, dərhal təyyarə kapitanına bu barədə məlumat verilməli idi. Dərhal hava məkanı bağlanmalıydı və təyyarə geri dönməli idi. Onu da bildirməliyəm ki, baş vermiş qəzadan təqribən 10 gün əvvəl oxşar hadisə Qroznı şəhərinin yaxınlığında baş vermişdi. AZAL-a məxsus təyyarə yarı yoldan geri dönmüşdü. Nə üçün bu dəfə təyyarə ekipajına xəbərdarlıq edilməmişdi? Bunu təbii olaraq istintaq göstərəcək. Mən bir daha demək istəyirəm ki, bizdə olan məlumat həqiqətə əsaslanır", - deyən Prezidentin sözlərinə görə, "Rusiyanın dövlət qurumları tərəfindən bu hadisəni ört-basdır etmək və cəfəng versiyalar üzərində dayanmaq bizdə həm təəccüb, həm təəssüf, həm də haqlı olaraq hiddət hissi doğurur".

Dövlət başçısı hesab edir ki, qəza barədə məlumatların araşdırılmasının Braziliyada həyata keçirilməsində də əsas məqsəd dəqiq nəticələrin əldə edilməsidir: "Təbii ki, bu günə qədər hələ də açıq olmayan bütün məsələlər də üzə çıxacaq. Gün kimi aydın olan məsələlər ondan ibarətdir ki, təyyarə radioelektron mübarizə vasitələri tərəfindən idarəolunmaz vəziyyətə salınmışdır. Bizə bəlli olan digər məsələ ondan ibarətdir ki, təyyarə yerdən açılan atəş nəticəsində zədələnmişdir".

Prezidentin istintaqın gedişatının Azərbaycan tərəfinin mövqeyini təsdiqlədiyini bildirməsi ona dəlalət edir ki, rəsmi Bakıda artıq əminlik yaradan təfərrüatlar var.

Azərbaycanın istəyi yalnız ədalətli nəticədir

Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli və prinsipial yanaşması ibrətamizdir. Azərbaycan qarşı tərəfdə kimin olmasının fərqinə varmadan dünyaya dövlətin ekstremal hallarda öz xalqının müqəddəratını və milli mənafelərini necə qorumalı olduğunu əyani şəkildə nümayiş etdirir. Bu yanaşma Bakının hansı mərhələyədək Moskvaya qarşı irəli sürdüyü tələblərin üzərində dayanacağına tərəddüd edənlər və şübhə toxumları səpməyə çalışanlar üçün tutarlı cavabdır.

Digər tərəfdən, İlham Əliyev bir daha rəhbəri olduğu dövlətin beynəlxalq hüquq və prinsiplərə sadiqliyini göstərir. Təyyarənin "qara qutu"larının belə hallarda tətbiq edilən prosedurlara müvafiq olaraq istehsalçı ölkə - Braziliyada oxunması rəsmi Bakının siyasi iradəsinin nəticəsidir. Bu, Rusiyanın ciddi cəhdlərinə baxmayaraq, araşdırmanın şəffaflığını təmin etmək üçün atılmış qətiyyətli addımdır. Təyyarənin kənar təsir nəticəsində qəzaya uğraması artıq faktdır və rəsmi Bakının istəyi sadəcə bu cinayəti törətmiş şəxslərin məsuliyyətsizliyinə rəsmi qiymətin verilməsidir. Bu mövqeyi dövlət başçısı həlak olan ekipaj üzvləri ilə vida mərasimindən sonra verdiyi müsahibədə də bəyan edib və Rusiyanın Dövlətlərarası Aviasiya Komitəsi tərəfindən araşdırılma təklifindən imtinanı bu səbəblə əsaslandırıb: "Əgər qəza baş verəndən dərhal sonra biz Rusiya tərəfindən ədalətli və adekvat addımlar görsəydik, bəlkə də buna etiraz etməzdik. Amma biz gördük ki, burada məsələni ört-basdır etmək cəhdləri göz qabağındadır".

Tələb konkretdir

Azərbaycanın Rusiyadan tələblərinin xüsusi anlamı və əhəmiyyəti var. Çünki Bakıda təyyarənin qəsdlə vurulması israrı səslənmir. Sadəcə, sərnişin laynerinin hərbi müdaxiləyə məruz qalması təsdiqlənərsə, cinayətə cavabdeh şəxslər cəzalarını almalıdırlar. Yəni cinayət törədilibsə və insanlar həlak olubsa, onu ört-basdır etmək niyyəti hansı məntiqə əsaslana bilər? Dövlət başçısının sözləri Azərbaycanın bu təəccübünün ifadəsidir: "Birincisi, Rusiya tərəfi Azərbaycandan üzr istəməlidir. İkincisi, öz günahını etiraf etməlidir. Üçüncüsü, günahkarları cəzalandırmalıdır, cinayət məsuliyyətinə cəlb etməlidir və Azərbaycan dövlətinə və zərərçəkən sərnişin və ekipaj üzvlərinə təzminat ödəməlidir. Bu, bizim şərtlərimizdir. Onlardan birincisi artıq təmin edildi. Mən ümid edirəm ki, digər şərtlərimiz də qəbul ediləcək".

Hazırda "qara qutu"lar oxunub və nəticələr Qazaxıstana göndərilib. Hadisə qardaş ölkə ərazisində baş verdiyindən, nəticələrin elanı hüququ da Astanaya məxsusdur. Prezident İlham Əliyevin də dediyi kimi, faktı inkar etmək və gözdən pərdə asmaq cəhdləri cəfəngiyyat və ağılsızlıqdır.