Ekosid cinayəti

Ekosid termini ilk dəfə 1970-ci ildə A. Qalfson tərəfindən ABŞ-ın Vyetnamla müharibəsi zamanı törətdiyi dəhşətli əməllərə reaksiya olaraq elmi dövriyyəyə gətirilmişdir. Ekosid dedikdə, bitki və heyvanat aləminin kütləvi məhv edilməsi, atmosferin və ya su ehtiyatlarının zəhərlənməsi, eləcə də ekoloji fəlakətə səbəb ola biləcək digər hərəkətlər başa düşülür.

Tarix boyu bir çox ölkələr müharibələr zamanı ətraf mühitə ciddi ziyan vurmuşlar. Məsələn, Vyetnam müharibəsi zamanı ABŞ ordusu meşələri yandırmaq və zəhərli kimyəvi maddələr səpmək kimi taktikalardan istifadə edərək bölgənin biomüxtəlifliyinə əhəmiyyətli dərəcədə zərər vurmuşdur. Bundan əlavə, neft sızmaları, çirkab suların axıdılması, nüvə sınaqları kimi insan fəaliyyətləri də dünyanın müxtəlif yerlərində ekosidə səbəb olmuşdur.

BMT-nin hesablamalarına görə, son 50 ildə dünyadakı məməli, quş, suda-quruda yaşayan və sürünən heyvanların populyasiyaları orta hesabla 68% azalmışdır. Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, əgər bu tendensiyanın qarşısı alınmazsa, növlərin kütləvi məhvi və ekoloji tarazlığın pozulması baş verəcək ki, bu da bəşəriyyətin mövcudluğunu təhdid edəcək.

Ekosidlə mübarizə üçün beynəlxalq səviyyədə ciddi addımlar atılmalıdır. Ölkələr arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsi, ekoloji qanunvericiliyin sərtləşdirilməsi, təbiəti mühafizə tədbirlərinin genişləndirilməsi və ictimaiyyətin maarifləndirilməsi kimi vacib işlər görülməlidir. Unutmamalıyıq ki, təbiəti qorumaq gələcək nəsillərin sağlam həyat sürməsi üçün mühüm şərtdir.