Bir partlayışın əks-sədası: "Chevrolet Cobalt"lara qaz balonlarını Azərbaycan şirkəti quraşdırır?

Yanvarın 4-də Bakının Nizami rayonu, Babək prospektində taksi şirkətlərindən birinə məxsus olan "Chevrolet Cobalt" markalı avtomobildə quraşdırılmış, həcmi 200 litr olan qaz balonunda baş vermiş ani partlayış nəticəsidə sürücü İlqar Rzayev müxtəlif dərəcəli xəsarətlər alıb.

Sözügedən partlayış insanlarda narahatlıq yaradıb. Vətəndaşların bir qismi sosial mediada paylaşım edərək, "Chevrolet Cobalt" markalı taksi gördükdə sifarişi ləğv etdiyini bildirib.

Hazırda ölkə ərazisində qaz balonu quraşdırılan çox sayda avtomobil var və tələbat artmaqda davam edir.

Maraqlıdır, bəs görəsən, qaz balonu quraşdırılan avtomobillər nə dərəcədə təhlükəlidir?

Mövzu ilə bağlı Oxu.Az-ın suallarını cavablayan nəqliyyat məsələləri üzrə ekspert Elməddin Muradlı bildirib ki, avtomobillərdə qaz balonunun quraşdırılması ciddi problemdir:

"Dünya təcrübəsində buna yanaşma fərqlidir. Ümumiyyətlə, qaz balonu olan avtomobillərin ümumi parklanma yerində dayanması qadağan edilir, çoxmərtəbəli binaların zirzəmilərində olan parklanma yerlərinə həmin nəqliyyat vasitələri buraxılmır. Çünki onların partlayış riski çoxdur. Təəssüf ki, Azərbaycanda bir çox şirkətlər var ki, qaz balonu quraşdırırlar. Onların içərisində ən geniş yayılanı Çin şirkətləridir. Vətəndaşlar da ucuz başa gəlsin deyə ona daha çox üstünlük verirlər. Türkiyə və İtaliya şirkətləri də qaz balonu quraşdırırlar, lakin onlar daha keyfiyyətli quraşdırırlar deyə qiymət nisbətən baha olur, həmçinin zəmanətlidir. Lakin kustar üsulla iş görən şirkətlər də var. Üç-beş ay işləyir, yaxşı pul qazanırlar, daha sonra görürsən ki, həmin şirkətin izi-tozu qalmadı. Bağlanır və ya yoxa çıxır.

Taksi şirkətlərinə tövsiyəm ondan ibarətdir ki, pul qazanmaq yaxşı şeydir, amma keyfiyyətli qazanc əldə etmək daha da yaxşıdır. Baxırsan ki, dəyəri 25 min manat olan avtomobildir. Qaz balonunu İtaliya və Türkiyənin təqdim etdiyi sistemlə quraşdırsa idi, 700-800 manat fərqi olacaqdı. Amma hazırda vətəndaş maşını əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq üçün 10-20 min manat ziyana düşdü. Bəzən insanlar iqtisadi vəziyyəti düzgün dəyərləndirə bilmirlər. Hər şeydə bir qəpik qabağa düşməyi istəyirlər. Sonda da çox böyük zərər edirlər".

Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycanda qaz balonu quraşdırılan avtomobillərin sayı artır:

"Bu, Azərbaycanda geniş yayıldığına görə belə məsələlər qanunvericilikdə öz əksini tapmalıdır. Qanunda bununla bağlı həll mexanizmləri yer almalıdır. Bizdə bu sahədə olan ciddi boşluqlar belə halın yaranmasına gətirib çıxarıb. Fəsadlar isə gedərək daha geniş formada yayılacaq.

Avtomobillər qaz balonuna keçirilməmişdən öncə Dövlət Yol Polisinin texniki şöbəsinə müraciət olunur. Şöbə rəy verdikdən sonra quraşdırılır. Amma sistemin düzgün quraşdırılması məsələsi problemdir. Yol polisi rəy verir ki, filan tip minik avtomobilinə qaz balonu quraşdırmaq olar. Vətəndaş rəyi alıb, gedib haradasa quraşdırır, buna nəzarət edən yoxdur. Qaz balonu quraşdırılan avtomobillə bağlı davranış qaydaları yoxdur. Bu tip avtomobillərin texniki baxış məsələsi var. Həmçinin, onların parklanma yerlərində xüsusi, ayrıca yeri olmalıdır. Necə ki əlillər üçün nişanlanmış xüsusi zonalar var, eyni qaydada qaz balonu olan avtomobillərin ümumi parklanma yerlərindən bir az kənarda parklanma əraziləri olmalıdır.

Beynəlxalq təcrübəyə baxsaq, bu maşınlar digər avtomobillərdən beş metrə qədər uzaqlıqda olmalıdır. Görün ki, təhlükə nə qədər böyükdür. Mərtəbəli parklanma yerlərində həmin avtomobillərin parklanması üçün xüsusi mərtəbə ayrılır. Hətta sıxılmış (CNG) və maye (LNG) qazdan istifadəyə uyğun da qruplaşdırılır. Başqa yerdə parklanma qadağandır və buna görə cərimə də tətbiq edirlər. Bizim aidiyyəti qurumlar bu təcrübəni öyrənməlidirlər".

E.Muradlının fikrincə, insanlar düşünürlər ki, benzinlə hərəkət edən avtomobillə taksi fəaliyyəti göstərmək sərfəli deyil:

"Elektrikli avtomobillər də Çindən gəlir, bərbad haldadır. Qiymət münasib olsun deyə yerli istehsala üstünlük verirlər. "Chevrolet Cobalt" markalı avtomobillər də yerli istehsaldır. Hacıqabulda istehsal edirlər. Benzinlə işləyən maşın olduğu üçün də qaz quraşdırırlar, onda da vəziyyət bu cür olur. Bunun ortaq nöqtəsini tapmaq lazımdır.

Maşınlara qaz balonu quraşdırılmaqla bağlı standart var. Dövlət standartıdır. Burada göstərilir ki, hansı tip nəqliyyat vasitəsinə quraşdırmaq olar, hansına olmaz. Orada marka yazılmır. Məsələn, yazılır ki, qaz balonu baqaja yaxın olmamalıdır, qazın ətrafa yayılması anında qaz qoxusu hiss edilməməlidir və s. "Jeep"lərdə baqajla salonun arası açıq olduğu üçün birmənalı şəkildə ona qaz balonunun quraşdırılmasına icazə verilmir. Çünki qoxu içəri dolacaq, sürücü zəhərlənə bilər, qəza, partlayış baş verə bilər".

Partlayan maşını istehsal etdiyi bildirilən "AzərMaş" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin (ASC) Problemli kreditlər şöbəsinin müdiri Ramin Məmişov isə Oxu.Az-a açıqlamasında qeyd edib ki, "Chevrolet Cobalt" markalı avtomobillər Özbəkistandan gətirilir:

"Həmin maşınlara qaz balonu bizdə qoyulmur. "Chevrolet Cobalt" markalı maşınlar Özbəkistandan gəlir. Onun oturacaqları, mühərriki və s. üzərində olur, bizdə yalnız təkərlər quraşdırılır. Vətəndaş maşını bizdən alır, aparıb öz istəyinə uyğun, kənarda kustar üsulla qaz balonu quraşdırır. Buna icazəni də Dövlət Yol Polisi verir. Biz icazə və s. vermirik. Bunun bizə hər hansı aidiyyəti yoxdur. Vətəndaş qaz balonu quraşdırırsa, buna "AzərMaş" nə edə bilər? İndi "Chevrolet Cobalt" markalı neçə min avtomobildən birində problem olub. Ola bilər ki, sızıntı olsun, partlayış baş versin. Amma hazırda demək olar ki, "Chevrolet Cobalt" markalı hansı maşının baqajını açırsan, qaz balonu olduğunu görürsən. İcazəsi var ki, quraşdırıb".

Aygün Mirakif