Azərbaycan Premyer Liqası, Misli şirkətinin sponsorluğu sayəsində rəsmi olaraq Misli Premyer Liqası kimi tanınır və Azərbaycanda peşəkar futbolun ən yüksək səviyyəsini təmsil edir. Azərbaycan Futbol Federasiyaları Assosiasiyası (AFFA) və Azərbaycan Peşəkar Futbol Liqası (PFL) tərəfindən təşkil edilən bu çempionat, ölkənin idman həyatında əsas hadisə olaraq istedadlı oyunçuları, ehtirasli azarkeşləri və zəngin futbol tarixini birləşdirir.
Tarix və formalaşma
Premyer Liqa müasir formasında 2007-ci ildə əvvəlki Yüksək Liqa (Yüksək Liqa) formatını əvəz edərək təsis edilmişdir. Lakin Azərbaycan futbolunun kökləri XX əsrin əvvəllərinə gedib çıxır, 1905-ci ildə Bakıda neft sənayesi şirkətlərini təmsil edən ilk klublar formalaşmağa başlayıb. 1991-ci ildə müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycanda futbol yeni təkan aldı və Premyer Liqa yerli komandaların ustalığını nümayiş etdirmək üçün əsas meydana çevrildi.
2022/23 mövsümündən etibarən liqada 10 klub iştirak edir ki, bu da yarışı yığcam, lakin son dərəcə gərgin edir. Hər mövsüm dörddövrəli sistem üzrə keçirilir, burada komandalar bir-biri ilə dörd dəfə - iki dəfə evdə və iki dəfə səfərdə oynayırlar, bu da ümumilikdə 36 tur təşkil edir. Belə bir struktur zəngin təqvim və liderlik uğrunda daimi mübarizəni təmin edir.
Format və əhəmiyyət
Çempionat avqustda başlayır və növbəti ilin may-iyun aylarında başa çatır, ənənəvi Avropa futbol təqviminə uyğun olaraq. Premyer Liqanın qalibi UEFA Çempionlar Liqasının birinci təsnifat mərhələsində Azərbaycanı təmsil etmək hüququ qazanır, ikinci və üçüncü yerləri tutan komandalar, eləcə də Azərbaycan Kubokunu qazanan komanda isə UEFA Konfrans Liqasına vəsiqə uğrunda mübarizə aparırlar. Bu beynəlxalq aspekt liqaya nüfuz qazandırır və klubları yüksək nəticələrə həvəsləndirir.
Liqanın fərqləndirici xüsusiyyətlərindən biri xarici oyunçuların sayına qoyulan məhdudiyyətdir: hər komanda bir oyunda meydana maksimum yeddi legioner çıxara bilər. Bu qayda xaricdən keyfiyyətli oyunçuların cəlb edilməsi hesabına rəqabət qabiliyyətini qoruyaraq yerli istedadların inkişafına kömək edir.
Liderlər və əfsanələr
Öz tarixi boyunca Premyer Liqa müxtəlif klubların qələbələrini görsə də, son illərdə Ağdamın Qarabağ klubu dominant qüvvəyə çevrilib. Qarabağ münaqişəsi səbəbindən ev oyunlarını Bakıda keçirməyə məcbur olan bu klub təkcə dəfələrlə çempion titulunu qazanmayıb (2023/24 mövsümü də daxil olmaqla), həm də Avropa kubokları yarışlarında uğurlu çıxışları sayəsində beynəlxalq arenada tanınıb. Digər görkəmli komandalar arasında ölkənin ən qədim və ən titullu klublarından biri olan Neftçi (Bakı), eləcə də son illərdə sabit inkişaf nümayiş etdirən Sabah və Zirə var.
Liqanın tarixi həmçinin görkəmli oyunçuların adları ilə zəngindir. Məsələn, Nazim Süleymanov və Qurban Qurbanov (Qarabağın hazırkı məşqçisi) kimi futbolçular çempionat tarixində qolların və oyunların sayına görə lider olaraq əhəmiyyətli iz qoyublar.
2024/25 mövsümü: yeni üfüqlər
2025-ci ilin aprel ayına olan vəziyyətə görə, 2024/25 mövsümü tam qızğın çağındadır. 2024-cü ilin avqustunda başlayan bu mövsüm, Qəbələ kimi komandaların elitaya qayıtması sayəsində ən maraqlı mövsümlərdən biri olmağa vəd edir. Bu klub 2025-ci ilin aprelində keçirilən play-off matçlarında qələbə qazanaraq, əvvəlki mövsümdə düşdükdən sonra Premyer Liqada öz yerini vaxtından əvvəl təmin edib. Onların qayıdışı təkcə inadkarlığı deyil, həm də Azərbaycan futbolunda artan rəqabəti simvolizə edir.
Hazırkı lider Qarabağ yüksək plankanı saxlamağa davam edir, lakin Turan Tovuz, Sumqayıt və Araz-Naxçıvan kimi komandalar ambisiyalar nümayiş etdirir və qrandlara meydan oxumağa hazırdırlar. Hər tur gözlənilməz nəticələr gətirir ki, bu da liqanı tamaşaçılar üçün qeyri-proqnozlaşdırılan və cəlbedici edir.
Azarkeşlər və atmosfer
Azərbaycanda futbol idmandan daha çox şeydir. Bu, insanları birləşdirən bir ehtirasdir. Bakıdakı Tofiq Bəhramov və ya Gəncə Siti kimi stadionlar parlaq emosiyaların məkanına çevrilir, burada azarkeşlər unikal atmosfer yaradırlar. CBC Sport HD kanalında matçların yayımlanması liqanı geniş auditoriya üçün əlçatan edib, Misli-nin sponsorluğu isə onun kommersiya potensialını vurğulayır.
Perspektivlər
Azərbaycan Premyer Liqası həm ölkə daxilində, həm də onun hüdudlarından kənarda diqqət cəlb edərək inkişaf etməyə davam edir. Qarabağın Avropadakı uğurları digər klubları beynəlxalq tanınmaya can atmağa ruhlandırır, gənclər akademiyalarına investisiyalar isə yeni ulduzların meydana çıxacağını vəd edir. Hər mövsüm liqa regionun futbol xəritəsinin vacib elementi kimi öz mövqeyini möhkəmləndirir.
Yekun olaraq, Misli Premyer Liqası sadəcə bir çempionat deyil, Azərbaycan ruhunun: dözümlülüyün, ambisiyaların və oyuna sevginin əksidir. Siz istər titul uğrunda mübarizəni izləyirsiniz, istərsə də özünüz üçün yeni istedadları kəşf edirsiniz, bu liqa hər futbol pərəstişkarı üçün xüsusi bir şey təklif edir.
