Nəcməddin Sadıkov

Nəcməddin Sadıkov (azərb. Nəcməddin Hüseyn oğlu Sadıkov) — 1993-cü ildən 2021-ci ilə qədər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi və müdafiə nazirinin birinci müavini vəzifəsini tutmuş azərbaycanlı hərbi xadim, general-polkovnikdir. Onun milli təhlükəsizlik sahəsindəki fəaliyyəti və Qarabağ münaqişəsində iştirakı onu ölkənin müasir hərbi tarixində müzakirə olunan şəxsiyyətlərdən birinə çevirmişdir.

İlk illər və təhsil

Nəcməddin Sadıkov 24 may 1956-cı ildə Dağıstanın Dərbənd şəhərində etnik azərbaycanlı ailəsində anadan olmuşdur. 1975-ci ildə Sovet Silahlı Qüvvələrinə daxil olmuş, 1979-cu ildə isə Azərbaycan SSR Ali Soveti adına Bakı Ali Ümumqoşun Komandanlıq Məktəbini bitirmişdir. Onun hərbi təhsili M.V. Frunze adına Hərbi Akademiyada (1985-1988) və marşal B.M. Şapoşnikov adına "Vıstrel" Ali Zabit Kurslarında (1991) davam etmişdir. Bu hazırlıq mərhələləri onun gələcək karyerası üçün təməl qoymuşdur.

1991-ci ildə Qarabağ münaqişəsi başlayanda Sadıkov ailəsi ilə birlikdə Azərbaycana köçmüş və milli silahlı qüvvələrdə xidmətə başlamışdır. O, evlidir, üç övladı var, qardaşı oğlu Ramil Əsgərov isə 2020-ci ilə qədər general-mayor vəzifəsini tutmuşdur.

Hərbi karyera

1992-ci ildən Sadıkov Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində xidmət etmiş, briqada komandiri, korpus komandiri, cəbhə komandanının birinci müavini və səhra idarəsinin rəisi vəzifələrini tutmuşdur. 1993-cü ildə Prezident Heydər Əliyevin fərmanı ilə o, müdafiə nazirinin birinci müavini və Baş Qərargah rəisi təyin edilərək, ölkənin hərbi rəhbərliyində əsas fiqura çevrilmişdir. 2005-ci ildə ona general-polkovnik rütbəsi verilmişdir.

Sadıkov Milli Təhlükəsizlik Siyasəti Komissiyasının üzvü kimi Azərbaycanın milli təhlükəsizlik konsepsiyasının, xarici siyasət strategiyasının və hərbi doktrinasının hazırlanmasında fəal iştirak etmişdir. O, həmçinin Rusiya, NATO və Səudiyyə Ərəbistanının hərbi nümayəndə heyətləri ilə görüşərək ölkəni beynəlxalq arenada təmsil etmişdir. 2020-ci ildə, İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı, Sadıkov qərargaha rəhbərlik etmişdir, lakin həmin ilin oktyabrında onun adı Müdafiə Nazirliyinin saytından silinmiş və bu, spekulyasiyalara səbəb olmuşdur.

Mükafatlar və tanınma

Xidməti müddətində Sadıkov çoxsaylı mükafatlara layiq görülmüşdür, o cümlədən:

• "Azərbaycan bayrağı" ordeni (1995) - konstitusiya quruluşunun müdafiəsinə görə.

• "Vətənə xidmətə görə" ordeni, 3-cü dərəcə (2007) - ərazi bütövlüyünün qorunmasına töhfəsinə görə.

• Cəbrayılın, Ağdamın və Qubadlının azad edilməsi əməliyyatlarında iştirakına görə medallar (2020).

Bu mükafatlar onun Azərbaycan ordusu və dövləti üçün əhəmiyyətini vurğulayır.

Hərbi xidmətdən ayrılma

28 yanvar 2021-ci ildə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi Sadıkovun artıq hərbi xidmətdə olmadığını təsdiqlədi. Onun yerini Kərim Vəliyev tutdu. KİV-də Sadıkovun səhhətində problemlər olduğu, o cümlədən Moskvada ürək əməliyyatı keçirdiyi bildirilirdi ki, bu da bəlkə ayrılmasının səbəbi olmuşdur.

2020-ci ildə mətbuatda Sadıkovun dövlətə xəyanətdə və Rusiya xüsusi xidmət orqanları ilə əlaqələrdə ittiham olunaraq həbs edilməsi barədə şayiələr yayılmışdı, lakin Müdafiə Nazirliyi bu məlumatı təkzib edərək, onu dezinformasiya adlandırmışdı. Həmçinin onun qardaşının guya Ermənistan ordusunda xidmət etməsi barədə iddialar da təkzib edilmiş, Sadıkovun qardaşının 1980-ci illərdə vəfat etdiyi dəqiqləşdirilmişdi.

2024-cü ildə Sadıkovun adı yenidən 42 milyon manatı mənimsəməkdə ittiham olunan Zahid Niftəliyevin məhkəmə işi ilə əlaqədar gündəmə gəlmişdir. Niftəliyev Sadıkovun göstərişi ilə hərəkət etdiyini bildirmişdir, lakin bu ittihamlar təsdiqlənməmiş qalır.

Nəticə

Nəcməddin Sadıkov Azərbaycanın hərbi tarixində əhəmiyyətli iz qoymuşdur. Bu gün Sadıkov istefadadır, lakin onun adı hələ də Azərbaycan silahlı qüvvələrinin gücləndirilməsi dövrü ilə assosiasiya olunur