14 yaşlı azərbaycanlı: Fiziki qüsurlu insanlar üçün iki cihaz düzəltmişəm

Bu gün ölkəmizin dünya ölkələri arasında tanınmasında gənclərimizin müstəsna rolu var. İstər Azərbaycanda, istərsə də Azərbaycandan kənarda yaşayan həmvətənlərimizin uğurları bizi hər zaman sevindirir. Xüsusilə azyaşlı və istedadlı gənclərimizin Azərbaycanı tanıtması qürurvericidir.

Budəfəki müsahibimizin nə az, nə çox - 14 yaşı olsa da, qazandığı uğurlar kifayət qədər çoxdur. O, bu yaxınlarda Misirin paytaxtı Qahirədə keçirilən “Uptown Stars” musiqi müsabiqəsində 508 iştirakçı arasından final mərhələsinə qədər yüksəlməyi bacaran ilk həmyerlimizdir.

2018-ci ildə “Gənc ixtiraçı” elmi müsabiqəsində ikincilik qazanıb, rəsm, musiqi, şeir yazmaq kimi istedadları da dillər əzbəri olub. Onun ixtiraları və daha maraqlı məqamları özündən dinləyək.

Oxu.Az-ın budəfəki müsahibi əslən azərbaycanlı olan, Misirdə yaşayan 14 yaşlı həmyerlimiz Sandi Elnenaydır.

- Sandini tanıyaq.

- Adım Sandidir, Sandi Elnenay. 14 yaşım var. Misirin paytaxtı Qahirə şəhərində anadan olmuşam. Burada yaşayırıq. Təhsilimi, digər bacarıqlarımı da Misirdə öyrənib təkmilləşdirmişəm. Ailədə dörd nəfərik, anam, atam və bir bacım.

- Əslən Azərbaycanın hansı bölgəsindənsiniz?

- Mən özüm Misirdə dünyaya gəlsəm də, nənəm deyir ki, əslən Bakıdan, İçərişəhərdənik. Daha dəqiq desəm, kökümüz Ağşalvarlılardan gəlir. Amma mənim üçün bölgələrin fərqi yoxdur. Əsas odur ki, mən Azərbaycanlıyam. Bunu hər zaman hər yerdə deyirəm.

- Ailənizin Misirə gəlişi barədə məlumatınız varmı?

- Anam Sədaqət xanım Misirdə Azərbaycan diasporunun sədr müavinidir. Eyni zamanda, Qahirədəki “Ain Şəms” Universitetində Azərbaycan dilindən dərs deyir. Düşünürəm ki, karyera valideynlərimi buralara qədər gətirib. Mən özüm də diasporun fəal üzvüyəm.

- Gözəl, bir o qədər də maraqlı adın var. Niyə məhz Sandi? Bu adın mənası nədir?

- Təşəkkür edirəm. Bu adı mənə anam qoyub. Sandi adını sevirəm. Əslində, bu adın bir neçə mənası var. Bu adın tarixi Fransadan gəlir və səhrada böyüyən yeganə çiçəyin adıdır. “Barbie” gəlinciklərinin adı olub. Anam “Barbie” gəlinciklərini çox xoşladığı üçün mənə bu adı verib.

- Məktəbdə sinif yoldaşlarınla münasibətlərin necədir? Onlar Azərbaycanı tanıyır?

- Sinif yoldaşlarımla çox gözəl münasibətlər qurmuşuq. Mən burada anadan olduğum üçün çətinliyim olmayıb. Onlara öz vətənimiz haqqında məlumat verirəm. Dərsdə bənzər mövzular olanda Azərbaycan haqqında danışıram onlara.

- Azərbaycan dilini sərbəst danışa bilirsənmi?

- Bəli, əlbəttə ki. Bundan başqa, mən daha yeddi dildə - Azərbaycan, ərəb, ingilis, fransız, çin, türk, rus dillərində fikrimi sərbəst istifadə edə bilirəm.

- Bu dilləri öyrənməyə nə qədər vaxt ayırmısan?

- Əslində, mənim üçün dil öyrənmək hobbidir. Hər dil bir insan deməkdir. Dillərə böyük marağım olduğundan çətinlik çəkməmişəm. Üç yaşımda artıq Azərbaycan, ərəb, ingilis dillərini yaxşı bilirdim. Sərbəst danışırdım. Altı yaşımda daha üç dil öyrəndim. İndi isə yeddinci dili, çin dilini mükəmməlləşdirirəm.

- Sənin çox istedadlı bir qız olduğunu dünya mətbuatından izləyirik. 

- Musiqini, rəsm çəkməyi sevirəm. Bu sahələr üzrə təhsil almışam. Musiqi təhsilimi fortepiano üzrə almışam. ABRSM Musiqi Akademiyasını bitirdikdən sonra magistr səviyyəsini isə bizim sevimli müğənnimiz, əslən Azərbaycanlı olan Sami Yusifin bitirdiyi “Royal British Music Academy”də almışam.

Hazırda piano üzrə diplom işimin müdafiəsinə başlamışam. Bir çox musiqi müsabiqələrinə qatılmışam və yüksək nailiyyətlərlə mükafatlar almışam. Sizə ən son müsabiqədən danışmaq istəyirəm.

Bu, beynəlxalq “Uptown Stars”  talant şou müsabiqəsi idi. Qahirə şəhərində keçirilən müsabiqədə ilk azərbaycanlı iştirakçı mən idim. 508 iştirakçı içərisində finalçı oldum. Azərbaycan musiqilərini həm dinləyirəm, həm də ifa edirəm. Eyni zamanda, idmanla məşğul oluram. Üzgüçülük üzrə Qahirədə klublarda keçirilən müsabiqələrdə 1, 2, 3-cü yerlərə layiq görülmüşəm.

2017-ci ildə fransız və ingilis dillərində yazdığım şeirlərim “İlin ən yaxşı” şeiri müsabiqəsində qalib olub. “İntel İsef” elmi dünya müsabiqəsində isə səmimilik mükafatına layiq görülmüşəm. Yeri gəlmişkən, deyim ki, mən çox yaxşı şahmat oynaya bilirəm. 2016-cı ildə Bakı üzrə birincilik əldə etmişəm.

- Rəsm əsərləriniz özünəməxsusluğu ilə seçilir.

- Rəssamlıqda bir çox mükafatlarım var. Mənim üçün ən önəmli olanları səkkiz yaşımda Misir üzrə 11 min iştirakçı arasında birinci yeri tutub qızıl medala sahib olmağımdır. 10 yaşımda Bakıda rəsm müsabiqəsinidə birinci yerə layiq görülmüşəm. 11,12,13,14 yaşlarımda Beynəlxalq Honqkonq müsabiqəsinin qalibi olmuşam.

Bütün əsərlərimi çox sevirəm. Hər birində özümdən bir parça gizlidir sanki. Bütün növ rəssamlıqla maraqlanıram ( karandaş, akvarel, quaş, pastel, qumla, ebru, neft və yağlıboyalarla) rəsm çəkməyi çox sevirəm. Keçən ildən isə dəmir fiqurları düzəltməyə başlamışam. Misir üzrə üç fərdi sərgim olub.

- Gələk sizin dünya mediasının diqqətini çəkən ixtiralarınıza. Fiziki qüsurlu insanlar üçün nəzərdə tutmuşdunuz? Bildiyim qədərilə, 2018-ci ildə “Gənc ixtiraçı” elmi müsabiqəsində ikincilik qazanmısınız.

- Bəli, elədir. Fiziki qüsurlu insanlar üçün iki cihaz (robot maşın və Smart mute speaker device) hazırlamışam. Yer üzündə bütün insanları xoş, sağlam və gözəl görmək istəyirəm. İlk cihazım gözdən əlilliyi olan insanlar üçün nəzərdə tutulub. Bu cihaz robot maşındır. Distansion səsləndirmə ilə idarə edilir.

Misirdə bu ixtiramın təqdimatını keçirdik. Ölkə üzrə gənc ixtiraçıların arasından mənim cihazım seçilərək ikinci yerə layiq görüldü. Hazırda hərbi cihazlar istehsal edən şirkətlərdən biri bu cihazla maraqlanır və mənimlə danışmaq istədiklərini deyiblər.

İkinci cihazımı isə nitq qabiliyyətini itirən insanlar üçün hazırlamışam. Cihazın beyninə xüsusi proqram yüklənib. Komandalar əsasında idarə edilir. Məsələn, müvafiq düymələri basmaqla ifadə etmək istədikləri cümlələri səsləndirə bilərlər. Bu cihazı həm də gələcəkdə təkmilləşdirməklə normal insanlar üçün tərcümə cihazı kimi istifadəyə verməyi düşünürəm.

Bununla xarici ölkələrə gedən zaman dil məsələsində heç bir çətinliyin olmayacağını düşünürəm. Bu cihaz Misirdə rəsmi şəxslərin diqqətini cəlb edə bilib. Cihazın ilk test istifadəsi də məhz Qahirə şəhərində nitq qabiliyyəti məhdud olan insanların mərkəzində aparılır.

- Cihazlarınız kifayət qədər aktual problemlərin həllinə yönəlib. Misir hökuməti bu layihələrinizə maliyyə dəstəyi ayırıb?

- Dəstək kimi heç bir maliyyə ayrılmayıb. Amma buna baxmayaraq, cihazların daha da təkmilləşdirilməsi və inkişaf etdirilməsi istiqamətində zəruri dəstəklər verilir.

- Gələcək planlarınız haqqında nə deyə bilərsiniz? Nə vaxtsa Azərbaycana qayıtmağı düşünürsünüzmü?

- Həyat bizə nə sürprizlər gətirər, bilmərik. Harada olmağımızdan asılı olmayaraq, qəlbimiz daim vətənlə döyünür. Öz istedadımı nümayiş etdirib, ölkəmə layiqli övlad olmaq istəyirəm. Uğurlarım sərhəd tanımasın, istərdim.

- O qədər istedadlısan ki, bu suala verəcəyin cavab çox maraqlıdır. Gələcəkdə hansı ixtisas sahibi olmaq istəyirsən?

- Gələcəkdə tibb üzrə elmi işçi olmaq istəyirəm. Arzuma çatmaq üçün isə çox çalışmalıyam. Planlarım hədsiz çoxdur, lakin danışmağı çox sevmirəm. Həyatı sevən insanların planları həmişə böyük olur. İndi doqquzuncu sinifdə oxuyuram və qarşıdan qış imtahanlarım gəlir. Onlara hazırlaşmalıyam. İmtahanlardan sonra daha böyük elmi müsabiqəyə qatılmağı düşünürəm. Bu barədə sizə mütləq məlumat verəcəm.

- Həmyaşıdlarınızdan çox seçilirsiniz. Ümumiyyətlə, onlara nə tövsiyə edərdiniz?

- Mən həmişə yaşından asılı olmayaraq, dostlarımla köməkləşməyi, fikirlərimi bölüşməyi sevmişəm. Onlardan nələrsə öyrənmək və öz bildiklərimi onlara öyrətmək mənə xoşdur. Azərbaycanda olan gənclərə, xüsusən həmyaşıdlarıma tövsiyə edərdim ki, hədəflərini yüksək tutsunlar. Heç vaxt yorulub təslim olmasınlar. Arzu edirəm ki, hər bir gənc öz vətəninə layiqli vətəndaş olsun və öz vətənini başqa ölkələrdə layiqincə təmsil etsin.

Könül Cəfərli