"Günəş şüalarının insan orqanizminə mənfi təsirləri də var. Belə ki, dərimiz kollagen və elastik proteinlərdən ibarət olduğu üçün Günəş şüalarından zədələnir".
Oxu.Az xəbər verir ki, bunu Səhiyyə Nazirliyinin Elmi-Tədqiqat Tibbi Bərpa İnstitutunun həkim-dermatoveneroloqu İlqar Ağamirov nazirliyin rəsmi saytına verdiyi müsahibədə deyib.
Həmin müsahibəni təqdim edirik:
- İlqar müəllim, öncə bilmək istərdik ki, yay fəslində dərini Günəş şüalarının təsirindən necə qorumaq olar?
- Bildiyiniz kimi, Azərbaycan coğrafi olaraq isti iqlim qurşağında yerləşir. Bu da, öz növbəsində, Günəşin intensivliyinin çox olması deməkdir. Belə ki, ilin 300-320 günü ölkəmizdə günəşli hava olur. Bu da Günəş şüalarına həssas olanlarda, xüsusilə də dərisinin rəngi açıq olan insanlarda narahatlıq yaradır.
Bundan qorunmağın əsas yolu Günəşin intensiv saatlarında, yəni 12:00-16:00 aralığında açıq havada, birbaşa Günəş altında olmamaq, qoruyucu geyim və çətirlərdən istifadə etməkdir. Sutkanın bu saatlarında çimərlikdə olmaq çox təhlükəlidir, çünki Günəş zenitdə olur, yəni düz bucaq altında dəriyə təmas edir. Ona görə də çimərlikdə açıq havada ya 12:00-a qədər, ya da 16:00-dan sonra olmaq lazımdır. Həm də bu saatlarda şüalar daha intensiv olur. Bu müddətdə nəinki dəridə yanıqlar, həmçinin günvurma və istivurma ola bilər.
Günəşdən qorunmaq üçün hər kəs, xüsusən də daha həssas insanlar vaxtı münasib seçməli və açıq rəngli geyimlərdən istifadə etməlidirlər. Həmçinin, baş geyimlərindən istifadə etmək tövsiyə olunur.
- Yaz-yay aylarında dəridə hansı narahatlıqlar yarana bilər?
- İstənilən insan uzun müddət Günəş altında qaldıqda onda narahatlıq yaranır. Dəriyə birbaşa düşən intensiv şüalar birinci mərhələdə dəridə yüngül qızartı və qaşınma əmələ gətirə bilər. Lakin daha həssas insanlarda qızartılar arta bilər. Prosesə dərialtı toxumalar da qoşulur. Dəridə şişkinlik, göyərmə və qaşınma hissi və nəticədə suluqlar əmələ gələ bilər. Bu artıq Günəş şüasının təsirindən dəridə əmələ gələn intoksikasiyadır. Yəni şüaların təsirindən dəridə və dərialtı toxumada toksik maddələr və trofik pozğunluqlar əmələ gəlir. Bu proses bəzən çox tez, bəzən isə bir günə baş verir. Sonra prosesə ikincili infeksiya qoşulduqda vəziyyət bir qədər də mürəkkəbləşir. Qartmaqlar, eroziv yaralar və sulanma müşayiət olunur.
- Bəs bunun əmələ gəlməməsi üçün nə etməliyik?
- Günəş şüalarına həssas olan insanlar mütləq qoruyucu kremlərdən istifadə etməlidirlər. Bütün bədəni örtən ağ paltar geyinmək tövsiyə olunur. Lazım gəldiyi təqdirdə çətirdən istifadə edin, çünki əmələ gələn narahatlıqlar bütün yay boyu davam edəcək.
Qeyd edim ki, fotodermativlər deyilən bu xəstəliklər ciddi narahatlıqlar yaradır. Belə insanlar vitaminli qidalardan, sərin mayelərdən, əsasən də sudan bol istifadə etməlidirlər. Çünki intensiv şüalar dəri xərçəngi, həmçinin maddələr mübadiləsinin pozulması ilə müşayiət olunan digər xəstəlikləri yarada bilər. Bəzi hallarda bu yanıqların yerində uzunmüddətli piqment ləkələr qalır və müalicəyə çətin tabe olur.
- Doktor, Günəş vannalarının müsbət və mənfi tərəfləri barədə məlumat verərdiniz…
- Qeyd etmək istəyirəm ki, Günəş şüaları orqanizmin D vitamini istehsal etməsinə kömək edir. Bu, sümük və dişlərin güclü olması üçün çox əhəmiyyətlidir. Eyni zamanda, ekzema və sızanaq problemləri olanlar Günəşdən faydalanırlar. Bundan əlavə, günəşli bir gün hər kəsə müsbət emosiya bəxş edir. Alimlər bunun beynin pineal hüceyrələri və melatonin hormonunun səviyyəsi ilə bağlı olduğunu müəyyən ediblər.
Günəş şüalarının insan orqanizminə mənfi təsirləri də var. Belə ki, dərimiz kollagen və elastik proteinlərdən ibarət olduğu üçün Günəş şüalarından zədələnir. Qızmar Günəş altında, sadəcə, iki-üç dəqiqə qalsanız belə, bu mənfi təsir özünü göstərməyə başlayacaq. Eyni zamanda, yaz-yay fəsillərində üz dərisini xüsusən ultrabənövşəyi şüalardan qorumaq lazımdır. Bu şüalar dəridə hüceyrənin bərpası prosesini ləngidir, dərinin buynuz qişası qalınlaşır və dəri nahamar, solğun görünüşə malik olur, qırışlar və piqment ləkələri yaranır.
- Hansı dəri növü daha həssasdır?
- Dəri rəngi açıq olan insanlar yaz-yay mövsümlərində daha ehtiyatlı olmalıdırlar. Ultrabənövşəyi şüaların təsirinin sızanaq və səpkilərin daha da artmasına səbəb olduğunu nəzərə alaraq, bu simptomlara meyilli olanlar da özlərini Günəşdən qorumalıdırlar.
Adətən, yağlı dəri sızanağın əmələ gəlməsinə meyilli olurlar. Buna görə də yağlı dəri üçün Günəşdən qoruyucu kremlər sızanaqların daha da artmasına səbəb ola bilər.
- Ləkəyə meyilli olan dərilər üçün xüsusi qorunma üsulu mövcuddurmu?
- Bu növ dəriyə sahib olan insanlar üzlərinə daha yüksək faktorlu kremlər çəkməlidirlər. Aşağıfaktorlu Günəşdən qoruyucular iki-üç saat, yüksəkfaktorlular 4-5 saatdan bir dəyişilməlidir. Açıq rəngli dəriyə malik olanlar daha yüksək faktorlu kremlərdən istifadə etməlidirlər.
Hər dəri növü fərqlidir. Elə insanlar var ki, uzun müddət dəri dermatozundan əziyyət çəkirlər. Ona görə də hər dəri növünə uyğun olaraq 50+, 80+ və 100 SPF kremlərindən istifadə etmək tövsiyə olunur. Bununla yanaşı, mütləq nəmləndiricilərdən istifadə edilməlidir ki, dəridə quruluq və qabıqlanma yaranmasın.
Günəş altında olarkən SPF kremləri çəkilməli, sonra isə nəmləndiricidən istifadə olunmalıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, Günəşdən qoruyan vəsaitlərin ömrü maksimum iki saatdır. Dərinin nəmliyini, su balansını qorumaq üçün daha çox maye qəbul edilməlidir.
Rəylər