İlham Əliyevin Çin səfəri: Dövlət Protokolunun zirvəsi və tarixi mərasimlər

Kubra Məhərrəmova yazır...

Bu səfər haqqında siyasi və iqtisadi proqnozlara girmədən, qarşılama mərasimi, protokol qaydaları və detallar haqqında yazmaq istədim.

Qeyd edim ki, İlham Əliyevin Çin Xalq Respublikasına (ÇXR) ilk işgüzar səfəri 2014-cü ildə, rəsmi səfəri isə 2015-ci ildə olub. Ölkə başçısı 2019-cu il aprelin 27-də Pekində baş tutan ikinci "Bir kəmər, bir yol" Beynəlxalq Əməkdaşlıq Forumunda iştirak edib.

2015-ci ildə rəsmi səfəri zamanı İlham Əliyev Çinin ilk imperatoru Tsin Şixuandinin dəfn olunduğu və dünyada "Torpaq ordusu" (Терракотовая армия) kimi tanınan məşhur və qədim tarixi abidəni ziyarət etmişdi. Torpaqdan (gildən) düzəldilən bu ordunun hər bir əsgəri döyüşə hazır vəziyyətdə, nizam-intizamlı təsvir olunub. Hər bir əsgərin üz cizgiləri unikaldır. Bu nəhəng yeraltı ordu imperatorun ölümündən sonra ona digər dünyada xidmət etmək üçün yaradılmış, burada xeyli sayda at, döyüş arabalarının heykəlləri, xeyli sayda bürünc silahlar mövcuddur. Tarixi dəyərinə görə bu kompleks unikal hesab olunur. İmperatorun belə miqyasda mavzoley inşa etməsi onun birbaşa əldə etdiyi uğurla bağlıdır.

İmperator Tsin e.ə. 221-ci ildə ilk dəfə Çini birləşdirərək, vahid dövlət yaradıb və Tsin sülaləsinin əsasını qoyub.

Çin qədim ənənələrə və mədəniyyətə malik unikal və sirli ölkədir. Həm də Çin simvol və detallara çox əhəmiyyət verir. Bəlkə də, nəhəng yeraltı ordunu görmək istəyi elə Prezident İlham Əliyevin öz arzusu olub. Çünki o zaman gündəlikdə duran əsas məsələ Qarabağın azadlığı və Azərbaycan ərazisinin bütövlüyünü təmin etmək idi.

Bütün hallarda əsas problemi cənab prezident həll edərək, Azərbaycan ərazisini birləşdirdi. Və bu məsələdə onun ordusu böyük şücaət göstərdi.

Prezident İlham Əliyevin Çin Xalq Respublikasına budəfəki səfəri qarşılanma mərasimi ilə diqqət çəkdi.

İlk növbədə fəxri qarovulun təşkili, yolboyu Azərbaycan bayraqlarının şəhəri bəzəməsi, ali qonağın qarşılanması üçün birincidərəcəli hazırlığın getdiyi gözdən yayınmadı.

Rəsmi qarşılanmada hərbi orkestrin Azərbaycan himninin ifası zaman top atəşlərinin musiqi ilə həmahəng şəkildə səsləndiyi də diqqətdən qaçmadı.

Bəs himnin ifası zamanı top atəşi nəyə eyham vurur? 21 dəfə top atəşi adətən alisəviyyəli qonağın şərəfinə olunur. Bundan başqa Çində top atəşləri yüksək dövlət tədbirləri, bayramlar və əhəmiyyətli tarixi hadisələr qeyd olunanda istifadə olunur. Bu ənənə ölkənin gücünü, əzəmətini ifadə edir.

Maraqlı məqamlardan biri də odur ki, 1991-ci ildə Azərbaycan yenidən müstəqilliyinə qovuşanda Çin ölkəmizin müstəqilliyini ilk tanıyan dövlətlərdən olub. 1992-ci ildə Azərbaycanda Çinin, 1993-cü ildə isə Azərbaycanın Çində səfirlikləri fəaliyyətə başlayıb.

Hətta o zaman ulu öndər Heydər Əliyev 1994-cü ilin martında Çinə səfər edərək, ilk siyasi-iqtisadi maraqları əhatə edən razılıqları əldə etmişdi.

Təbii ki, bu gün Azərbaycanla Çin arasında münasibətlərin ən yüksək səviyyədə olması heç kim üçün sirr deyil.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Çin Xalq Respublikasına dövlət səfəri aprelin 24-də başa çatdı. Bu dəfə də dövlətimizin başçısının şərəfinə Pekin Beynəlxalq Hava Limanında fəxri qarovul dəstəsi düzüldü və ən yüksək səviyyədə yolasalma mərasimi həyata keçirildi.

Yəni ki, Çin özü üçün dəyərli olan alisəviyyəli qonaqları ali səviyyədə qarşılayıb-yola salır. Bununla da dünyaya mesaj verir. Bu mesajı görmək, izləmək olduqca qürurverici hissdir.