Bəzi ixtisaslarda tədris müddətinin azaldılması təhsilə hansı töhfələr verəcək?

Elm və təhsil nazirinin müşaviri Nicat Məmmədli "İctimai TV"nin efirində qonaq olarkən bildirib ki, bəzi ixtisaslarda qısa müddətdə bazara hazır mütəxəssis çıxarmaq ola bilər.

Onun sözlərinə görə, elə ixtisaslar var ki, onlarda tədris müddətinin azaldılması kifayət qədər çətin məsələdir, çünki uzunmüddətli peşəkar hazırlıq tələb edir.

Müşavir qeyd edib ki, bir qisim sahələrdə qısa müddətdə bazara hazır mütəxəssis çıxarılması istiqamətində işlər gedir:

"Sadəcə bu, həm də qanunvericilikdə ciddi dəyişikliklər edilməsini tələb edən məsələlərdəndir. Bu səbəbdən proses bir az uzun çəkir, amma bunlar üzərində artıq işlər gedir və ciddi hesablamalar var".

Maraqlıdır, ali təhsil müəssisələrində ixtisasların tədris müddətinin azaldılması hansı mənfi nəticələrə gətirib çıxara bilər? Tədris müddətinin azaldılması ilə bazarda kadr çoxluğu və işsizlərin sayının artmasına səbəb ola bilərmi?

Mövzu ilə bağlı Oxu.Az-ın suallarını cavablayan təhsil məsələləri üzrə mütəxəssis Adil Vəliyev qeyd edib ki, praktiki bacarıqların ön planda olduğu, nəzəri biliklərin isə ikinci planda yer aldığı ixtisaslar üzrə tədris müddəti azaldıla bilər:

"İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları (İKT), proqramlaşdırma, mühəndislik, iqtisadiyyata aid olan ixtisasların bəzilərində tədris 4 ildən daha az müddətdə aparıla bilər. Biz baxanda görürük ki, tələbələr texniki bacarıqlar tələb edən ixtisaslarda qısa müddətli kurslar, butkamplardan istifadə edir, beynəlxalq və onlayn kurslardan yararlanaraq qısa müddətdə daha çox məlumat əldə edirlər. Buna görə də praktiki bacarıqlarını da inkişaf etdirirlər. Mühəndislik sahəsində dizayn, iqtisadiyyat sahəsində isə biznesin idarə edilməsi, marketinq və s. kimi ixtisasları 3 il müddətinə də tədris etmək olar. Lakin tibb, müəllimlik və hüquqa adi olan sahələrdə isə ixtisaslar üzrə tədris müddətinin azaldılmasına ehtiyac yoxdur. Çünki bu sahələrdə həm ixtisas, həm ünsiyyət bacarıqları öyrədilir ki, onlar da insanların birbaşa həyatına təsir edə biləcək sahələrdir.

İKT, mühəndislik sahəsində olan bir sıra ixtisaslar praktikyönlü olduğuna görə burada yenilənmələr daha tez-tez baş verir. Həmin ixtisasları tez bitirən məzun öz bilik və bacarıqlarını artırmaq üçün başqa kurslara üz tuturlar".

Mütəxəssis ixtisaslar üzrə tədris müddətinin azaldılması zamanı kadr çoxluğu ilə üz-üzə qalına biləcəyini düşünür:

"Müddət azaldılanda kadr çoxluğu ilə üzləşmə məsələsi gündəmə gələ bilər. Məncə, burada əmək bazarı, yeni ixtisaslara olan tələblər araşdırılmalı, bundan sonra aidiyyəti dövlət qurumları, müəssisələr öz fikir və töhfələrini verməlidirlər ki, kadr çoxluğu və işsizlik kimi problemləri ilə qarşılaşmayaq. Tədris müddətinin azaldılması əmək bazarının real ehtiyacları, tədris proqramının keyfiyyəti və praktikiyönümlülük məsələsi əsas götürülərək həll edilməlidir. Əsas diplomlu deyil, bacarıqlı və çevik düşünən kadrların olmasına ehtiyac var. Gələcək əmək bazarı da məhz buna görə araşdırılmalıdır".

Təhsil eksperti Vüsal Kərimli hesab edir ki, sosial ixtisaslar üzrə təhsil müddəti azaldıla bilər:

"Dünya praktikasına baxanda da görürük ki, bir mühasibi, iqtisadçını hazırlamaq üçün 4 il çox uzun bir müddətdir. Buna görə sosial ixtisaslarda tədris müddəti azaldıla bilər. Həmçinin humanitar elmlər üzrə də bəzi ixtisaslar çıxmaq şərti ilə tədris müddətini azaltmaq olar.

Ümumilikdə baxsaq, II, III ixtisas qruplarında təhsil müddəti azaldıla bilər".

Onun sözlərinə görə, ixtisaslar üzrə tədris müddətinin azaldılması təhsil keyfiyyətinə mənfi təsir etməyəcək:

"Dünyada bir ixtisas üzrə kadr hazırlanarkən 3 illik tədris müddətində 22-26 fənn tədris edilir, tələbələr biliklərə yiyələnirlər.

Bizdə isə 4 ildə 36 fənn tədris edilir. Diqqət etsək görərik ki, tələbənin təhsil aldığı ixtisasa aid olmayan, təkrarlanan, təhsilinə vacib olmayan fənlər də tədris olunur. Bu, tələbəni əlavə olaraq yükləyir, öz ixtisaslarında peşəkar olmasına ciddi maneə yaradır.

İxtisasların tədris müddətinin azaldılması əmək bazarında işsizlərin sayının artmasına səbəb olmayacaq. Əksinə təhsilli, bacarıqlı insanlar əmək bazarında dəyər yaradacaq, rəqabət formalaşdıracaq, yeni iş yeri yaradan peşəkarlara çevriləcəklər. Hər kəsi iş axtaran kimi görməyib sahibkar ruhunda yetişdirməliyik".

Aygün Mirakif