Termostat nədir və onu ev şəraitində necə yoxlamaq olar?

Avtomobildə soyutma sisteminin ən vacib hissəsi olan termostatı evdə asanlıqla çıxarıb yoxlamaq mümkündür.

Oxu.Az-ın məlumatına görə, bu barədə autonews.ru-nun avtomobil ekspertləri bildiriblər. Bununla bağlı sürücülərə ətraflı məlumat və tövsiyələrini veriblər. Onları təqdim edirik:

Termostat nədir?

Termostat soyutma mayesinin (SM) axınlarını paylayan bir detaladır. Temperaturdan asılı olaraq, termostat SM-ni mühərrikin isinməsi zamanı kiçik dövriyyəyə, iş temperaturuna çatdıqda isə böyük dövriyyəyə (radiator vasitəsilə) yönəldir. Termostat mühərrikin temperatur rejiminin saxlanmasında əsas rol oynayır.

Termostat harada yerləşir?

Klassik yerləşmə yeri silindr blokudur. Adətən orada antifrizin axını üçün nəzərdə tutulmuş soyutma köynəyində (kanallar sistemi) xüsusi bir çıxıntı olur və bu çıxıntıya termostatın korpusu bərkidilir. Korpusun içərisinə isə birbaşa termostat - təxminən ovucdan bir qədər kiçik diskşəkilli detal yerləşdirilir.

Termostat nə üçündür?

Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, onun əsas vəzifəsi soyutma mayesinin (SM) temperaturunu istənilən rejimdə sabit saxlamaqdır. Mühərrik üçün bu çox vacibdir, çünki həm həddindən artıq istiləşmə, həm də kifayət qədər isinməməsi nəinki xüsusiyyətləri, həm də resursu azaldır.

Termostat necə işləyir?

Klassik formada bu cihaz süni mumla - serezinlə doldurulmuş kapsuldan ibarətdir. Serezinə yaylı metal ştok qoyulur və bu ştok ikiqapaqlı klapanla sərt şəkildə birləşdirilir.

Soyuq halda:

Əsas vəziyyətdə (mühərrik soyuq olduqda) termostat bağlıdır. Bu o deməkdir ki, geridönmə yayının təsiri ilə ştok klapanlardan biri ilə radiatora gedən yolu bağlayır. Beləliklə, nasos işləyərkən SM yalnız kiçik dövriyyədə hərəkət edir. Kiçik dövriyyə soyutma sistemi - antifrizin yalnız mühərrikin soyutma köynəyində hərəkəti deməkdir, radiatora keçid olmadan. Bu marşrut iş temperaturuna çıxma müddətini xeyli qısaldır.

İsti halda:

SM isindikcə kapsuldakı serezin də temperaturu yüksəlir. Genişlənərək, serezin ştokla birlikdə klapanları xaricə itələməyə başlayır. Bu klapanlar isə tədricən kiçik dövriyyə yolunu bağlayır və böyük dövriyyə yolunu açır. Böyük dövriyyə - SM-nin radiator vasitəsilə hərəkət marşrutudur. Radiatorda maye soyuyur və istiliyin bir hissəsini atmosferə ötürür.

Termostatlar keçid rejimlərində də işləyir. Bu zaman kiçik və böyük dövriyyə yolları eyni anda qismən açıq olur. Orta hesabla bu, 82-92 dərəcə temperaturda baş verir. Buna uyğun olaraq, 81 dərəcəyə qədər soyuduqda termostat tam bağlanır, 92 dərəcəni keçəndə isə tam açılır. Lakin bu, ümumi nəzəriyyədir: müxtəlif mühərriklər fərqli açılma hədləri üçün nəzərdə tutulub. Adətən açılma temperaturu korpusda qeyd olunur və xüsusiyyətlərdə mütləq göstərilir.

Müasir avtomobillərdə elektron termostatlar getdikcə daha çox istifadə olunur. Adından da göründüyü kimi, onun işini idarəetmə bloku nəzarətdə saxlayır ki, bu da dəqiqliyi və sürəti artırır. Bəzi mühərriklərdə isə soyutma konturunun müxtəlif hissələrində bir neçə termostat quraşdırılır. Müasir isti mühərriklərin reallıqlarında bu zəruridir və antifrizin qaynama həddində işləməyə imkan verir.

Termostatın nasazlığının əlamətləri:

Elektron idarəetməli mürəkkəb və bahalı sistemləri nəzərə almasaq, adi termostatın əks əlaqəsi olmur: nasazlığı yalnız dolayı əlamətlərlə müəyyən etmək olar. Ən bariz əlamətlər mühərrikin həddindən artıq istiləşməsi və ya kifayət qədər isinməməsidir. Tipik simptomlar bunlardır:

- Mühərrik iş temperaturuna uzun müddət çıxmır (və ya ümumiyyətlə çıxmır). Bunu alətlər panelindəki oxdan görmək olar;

- Əks vəziyyət: hətta sərin havada belə mühərrik tez-tez həddindən artıq isinir;

- Termostat açıq vəziyyətdə qalarsa (böyük dövriyyə), salon sobası soyuq və ya az isti üfürər.

Termostatı maşından çıxarmadan necə yoxlamaq olar?

Əslində bir üsul var: radiatora gedən boruları yoxlamaq. Məntiq belədir:

Mühərriki işə salırıq, kapotu açırıq və bir neçə dəqiqə gözləyirik. Əgər bu müddətdə radiatorun yuxarı borusu nəzərəçarpacaq dərəcədə isinməyə başlayırsa, amma ox hələ ortada deyilsə, termostat çox tez işə düşür. Ya da ümumiyyətlə açıq vəziyyətdə qalıb.

Əks vəziyyət: mühərrik 10-15 dəqiqədən çox işləyir, amma radiatora gedən yuxarı boru soyuqdur. Bu, termostatın bağlı vəziyyətdə qaldığını göstərir. Bu zaman (ilin vaxtından asılı olaraq) ox ya ortada olacaq, ya da normal həddi keçəcək.

Termostatı ev şəraitində necə yoxlamaq olar?

Bu üsul detalın korpusdan çıxarılmasını nəzərdə tutur. Prosedur adətən çətin deyil, amma antifrizin boşaldılmasını tələb edir. Öz qabiliyyətinizə əmin deyilsinizsə, servisə müraciət etmək daha yaxşıdır. Buna baxmayaraq, vaxtınız varsa, hər şeyi özünüz edə bilərsiniz. Ümumi sxem belədir:

1. Suyun temperaturunu dəqiq ölçən termometr hazırlayın.

2. Antifrizi boşaldın.

3. Termostatın borularını açın və onu korpusdan çıxarın. Əgər onun harada olduğunu və nəyi açmaq lazım olduğunu bilmirsinizsə, təlimata və ya forumlara baxın.

4. Termostatı su ilə dolu qazana qoyun və qazanı sobaya yerləşdirin. Suyun istiləşməsini termometrlə nəzarətdə saxlayın.

İşlək termostat korpusunda göstərilən temperaturda açılmağa başlamalıdır. Bunu gözlə görə bilərsiniz. Su qaynayana qədər açılma tam olmalıdır. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, müasir termostatlar 100 dərəcədən yuxarı temperaturda tam açılır. Buna görə də, idealdır ki, qaynatma antifrizdə aparılsın. Termometr də 100-dən yuxarı dəyərləri göstərməlidir.

Xüsusiyyətlərdə ştokun maksimum açılma zamanı çıxma məsafəsi göstərilir. Bu dəyəri və açılma başlanğıc temperaturunu ölçərək detalın işləkliyi barədə nəticə çıxarmaq olar. Nəhayət, unutmayın ki, termostatın reaksiya sürəti kifayət qədər yüksəkdir. Buna görə də, ölçmələri çox tez və ya birbaşa mayedə aparmaq lazımdır. Qaynar sudan çıxarıldıqdan 5-7 saniyə sonra ştok geri çəkilməyə başlayacaq.