Ermənistana gedən silah-sursat karvanları: Tədarükçü kimdir - Moskva, Nyu-Delhi, yoxsa Tehran? - FOTO/VİDEO

İrandan Ermənistana yük avtomobil karvanının hərəkəti qeydə alınıb.

Caliber.Az-ın əldə etdiyi məlumata görə, 17 yanvar 2024-cü il tarixdə saat 17:50 radələrində İran İslam Respublikasının Culfa qəsəbəsi ərazisindən iki ədəd “HINO” markalı avtomaşının hərəkəti qeydə alınıb. Onların üzərində brezentlə örtülmüş naməlum yüklər olub. Təxminən saat 19:55-20:15 radələrində həmin avtomobil karvanı Nurduz sərhəd-keçid məntəqəsindən Ermənistan Respublikasının Aqarak gömrük-keçid məntəqəsinə, saat 21:17-21:31 radələrində isə Meğridən Leqvaz qəsəbəsi istiqamətində hərəkət edib.

Nəzərə alsaq ki, daşınma qaranlıqda aparılıb, yükün özü isə açıq-aşkar gizlədilmək üçün brezentlə örtülüb, onun hərbi məqsəd daşıdığı şübhə doğurmur.

Əsas sualdan başlayaq: Bu dəfə “daşlar ölkəsi”nə silah tədarük etmək qərarına kim gəlib? Burada bir neçə variant var.

Siyahıda birinci yerdə Rusiyadır. Bir neçə gün əvvəl Paşinyanın partiyasının nümayəndəsi, istefada olan general Qaqik Melkonyan Ermənistana Rusiya silahlarının daha bir partiyasının gətirildiyini yüksək səslə elan edib. Eyni zamanda o, Moskvanın İrəvana konkret olaraq nə çatdırdığı barədə danışmaqdan imtina edib. Yaxud, ötən ilin dekabrında Rusiya səfiri Kopırkin TASS-a müsahibəsində qeyd edib ki, İrandan Ermənistana Rusiya hərbi texnikasının yeni partiyası göndərilib.

“Bağlanmış müqavilələrin demək olar ki, hamısı ya artıq tamamlanıb, ya da icrasının son mərhələsindədir. Moskva və İrəvan yeni sazişlərin bağlanmasını müzakirə edirlər. Ölkələrimiz arasında hərbi-texniki əməkdaşlıq sahəsində yeni sazişlər də müzakirə olunur”, - deyə səfir bildirib.

Bu yerdə xatırlatmaq yerinə düşər ki, hətta 44 günlük müharibə zamanı Rusiya silah, texnika və sursatları İran ərazisindən keçməklə Ermənistana ucsuz-bucaqsız axınla daşınıb. Ehtimal etmək olar ki, Rusiya yenidən İran vasitəsilə Ermənistana yeni silah partiyası göndərib. Və burada tamamilə ağlabatan sual yaranır: Moskva İrəvanı silahlandırmaqda davam edirsə, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin bağlanması üçün özünü necə vasitəçi kimi təqdim edir?

İkinci seçim Hindistandır. Paşinyan özü 2022-ci ildə parlamentin tribunasından Ermənistanın Hindistanla hərbi-texniki əməkdaşlığı fəal şəkildə inkişaf etdirəcəyini yüksək səslə bəyan edib. Ermənistan çoxsaylı buraxılış raket sistemləri, özüyeriyən artilleriya, tank əleyhinə idarə olunan raketlər, artilleriya radarları, pilotsuz uçuş aparatları sistemləri və hətta Hindistan istehsalı olan raketlərin alınmasına ciddi maraq göstərib.

2022-ci ilin noyabrında Ermənistan Hindistandan təxminən 160 milyon dollara 155 millimetrlik özüyeriyən artilleriya sistemi sifariş edib. Siyahı Ermənistan müdafiə nazirinin müavini Karen Brutyanın 2023-cü ilin fevralında Hindistana səfərindən sonra genişlənməyə başlayıb. Bundan əlavə, İrəvan havadan buraxılan ortamənzilli “BrahMos” raketləri və yerüstü qısamənzilli “Pralay” taktiki ballistik raketləri almağa hazırlaşır. Güman etmək olar ki, indi millətçi Modinin hökuməti Ermənistanı silahlandırmaqda davam edir.

Və nəhayət, İranın bu dəfə Ermənistanı silahlandırmaq qərarına gəldiyini istisna edə bilmərik. Bildiyiniz kimi, bu ölkə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı mütəmadi olaraq hədələyici bəyanatlar verir və bildirir ki, “Cənubi Qafqazda sərhədlərin dəyişdirilməsi qırmızı xəttdir”. Ehtimal etmək olar ki, müxtəlif istiqamətlərdə (Yəmən, Suriya, Livan, İraq, Qəzza, indi də Pakistan) proksi müharibələr aparan Tehran Ermənistanın silahlandırılmasının onun ərazisinə qoşun yeritməkdən daha məqsədəuyğun olduğuna qərar verib. Bu qərar Tehranda Azərbaycanın Türkiyə və İsraillə artan hərbi-texniki əməkdaşlığına qarşılıq olaraq verilə bilərdi.

Burada hansı variant olursa-olsun, Bakının Tehrana təbii sualları olacaq.

Əldə etdiyimiz məlumata görə, iki ölkənin müvafiq strukturları arasında diplomatik razılaşmalar olub ki, İran bundan sonra Ermənistana silah tranziti üçün öz ərazisini verməyəcək. Görünən odur ki, tərəflər bu barədə ötən ilin yayında Hindistan silahlarının İran vasitəsilə Ermənistana çatdırılması məlum olandan sonra razılaşıblar.

İndi isə İran bu razılaşmaları aşkar şəkildə pozub. Bu, şübhəsiz ki, Bakı ilə Tehran arasında təzəcə yaxşılaşan münasibətlərdə fəsadlara gətirib çıxaracaq. Burada, fikrimizcə, İran azərbaycanlıları da öz sözünü deməlidir. Axı onların ərazisindən Ermənistana silah-sursat dolu karvanlar keçir. Onlar artıq 44 günlük müharibə zamanı özlərini ciddi qüvvə kimi göstərmişdilər. Sonra İran ikili oyun oynadı - sözdə Bakını dəstəklədi, əslində isə İrəvana kömək etdi. Xüsusilə Ermənistana silah daşınması üçün ərazisini təqdim etdi.

Rejimin ikiüzlülüyü mitinq və etiraz aksiyaları keçirməyə başlayan İran azərbaycanlılarının kütləvi narazılığına səbəb oldu. Təbriz, Ərdəbil, Urmiyada mitinqlər, etirazlar olmasaydı, azərbaycanlıların təşkilatlanması olmasaydı, İran açıq şəkildə Ermənistana dəstək verə bilərdi. Bu gün Tehran rejimini Azərbaycanın düşmənlərini silahlandırmaq kimi çirkin təcrübədən əl çəkməyə məcbur etmək güney azərbaycanlıların səlahiyyətindədir.