Nüvə dövlətinin "güvə" oyunu

Hindistan ilə Pakistan arasında eskalasiya hər ötən saat daha da artır. Ölkələrin müştərək sərhədi nə az-nə çox, düz 3 000 km-dir. Ən təhlükəlisi isə hazırda hərbi əməliyyatların keçirilə biləcəyi ərazi Pakistanın paytaxtından çox da uzaqda deyil.

Eskalasiyaya təşviq edən tərəfi müəyyən etmək üçün əslində, ciddi araşdırmaya ehtiyac yoxdur. Son illərdə Hindistan öz bölgəsindən minlərlə kilometr uzaqda olan Cənubi Qafqazda da kifayət qədər fəallıq sevdasındadır.

Rəsmi Delhinin geridə qalan beş il ərzində işğalçı Ermənistana hərbi və siyasi dəstək verməklə, əslində, özünün də təcavüzkar davranışlarına haqq qazandırmaq niyyətini üstüörtülü nümayiş etdirdiyi bu proseslərdən daha aydın görünməyə başladı.

Həm Pakistanın, həm də Hindistanın nüvə silahı var və bu amil əlavə narahatlıq doğurur. Pakistanın müdafiə naziri Xavaca Asif də qeyd edib ki, "Əgər hər hansı səhv olarsa, bu qarşıdurma faciəvi şəkildə bitə bilər".

Hindistan Pakistan istiqamətində Hind çayının axınını bloklayıb, bəndlər və kanallar vasitəsilə su axınını idarə edən dörd şlüzün hamısını bağlamaq qarşı tərəfi açıq şəkildə təxribata çəkmək cəhdindən başqa bir şey deyil.

Nəzərə alsaq ki, 1960-cı ildə Hind suları haqqında saziş imzalandığı vaxtdan bəri bu cür blokada ilk dəfədir baş verir, o zaman əlavə şərhə də ehtiyac qalmır. Halbuki o zaman tərəflər, aralarındakı siyasi münaqişələrə baxmayaraq, resursları bölüşmək barədə razılığa gəlmişdilər.

Hindistanın eskalasiyaya təşviqindən duyuq düşən rəsmi İslamabad Delhinin "su təxribatı"nın önünə keçən bir bəyanat yaydı:

"Hindistanın Hind çayının su axınını dayandırmaq və ya yönləndirmək cəhdi tərəfimizdən müharibə aktı kimi qiymətləndiriləcək".

Hadisələrin gedişatı bir daha deməyə əsas verir ki, Pakistan haqlı tərəfdir.

Hindistan təkcə öz regionunda yox, başqa coğrafiyalarda da müharibə ocaqlarının mövcudluğunda ən aktiv tərəflərdən biri kimi görünür. Elə təkcə onu demək kifayət edər ki, 2022-24-cü illər ərzində Ermənistana idxal edilən silah-sursatın 43 faizi Hindistanın payına düşür.

Stokholmda yerləşən Sülh Problemlərinin Təhlili Beynəlxalq İnstitutunun hesabatında 2016-2018-ci illər arasında bu göstəricinin sıfır həddinə yaxın olduğu bildirilir. Görünür, Hindistan 44 günlük müharibədən sonra Cənubi Qafqazda eskalasiya riskinin hələ də qaldığını nəzərə alaraq, Ermənistanı bu məsələdə ən maraqlı tərəf kimi gördüyündən hərbi sənayesinin qapılarını rəsmi İrəvanın üzünə açmaqla cibini doldurmağı məntiqəuyğun hesab edir.

Son illərdə Ermənistana silah və hərbi texnika tədarükü üzrə müqavilələrin ümumi həcmi 600 milyon dollara çatıb ki, bu da rəsmi Delhinin Ermənistana silah satışında Rusiyanı da üstələdiyi deməkdir.

Hindistanın İrəvana ardı-arası kəsilməyən silah tədarükünün arxasında təkcə Ermənistana silah satmaq yox, eyni zamanda Pakistanın dostu Azərbaycanı regionda mümkün qədər zəiflətmək planı da dayanır. Qonşuluqda separatizmin sona çatmaması, revanşist meyillərin mövcudluğunun saxlanılması üçün Hindistanın Ermənistanı bu cür körükləməyə çalışması 44 günlük Vətən müharibəsi ilə sarılan yaralara güvə salmağa bənzəyir.

Bunun digər əyani təsdiqi: Ötən il Hindistan tərəfi iki ölkə arasındakı münasibətlərin tarixində ilk dəfə olaraq Ermənistana hərbi attaşe təyin edib. Hindistanın birdən-birə özünü aparıcı aktor kimi meydana ataraq, yetənə yetib, yetməyənə bir daş atmaq sevdasına düşmə səbəbi təsadüf deyil.

Son bir neçə ildə Hindistan həm iqtisadi, həm də hərbi cəhətdən inkişaf edir. Xaricdəki hind diasporu dünyanın aparıcı ölkələrində və transmilli korporasiyalarda fəal mövqe tutur. Baş nazir Modinin sərt rejimi ölkədə hakimiyyəti gücləndirir və belə şəraitdə Yeni Delhi üçün müharibə mövzusu hər ötən gün daha da "doğmalaşır".

Təhməz Əsədov