Həbib Nurməhəmmədov

Həbib Nurməhəmmədov — Rusiyalı qarışıq döyüş sənəti ustası, keçmiş UFC yüngül çəki çempionu və MMA tarixinin ən dominant atletlərindən biridir. 29-0 mükəmməl rekordla o, 2020-ci ildə karyerasını başa vurdu və idmanda silinməz iz qoydu. "Qartal" ləqəbi ilə tanınan Həbib intizam, ustalıq və Dağıstan mədəni irsinin simvoluna çevrildi. Onun dağ kəndindən dünya şöhrətinə gedən yolu — inadkarlıq, inam və ailəyə sədaqət hekayəsidir.

İlk illər və formalaşma

Həbib Nurməhəmmədov 20 sentyabr 1988-ci ildə Dağıstan MSSR-in Sumadin rayonunun Sildi kəndində anadan olub. Milliyyətcə avar olan o, uşaqlıqdan güləşin mədəniyyətin bir hissəsi olduğu mühitdə böyüyüb. Atası, Rusiyanın əməkdar məşqçisi Əbdülmanap Nurməhəmmədovun rəhbərliyi altında Həbib beş yaşından məşq etməyə başlayıb. Döyüş sambo ustası olan Əbdülmanap oğlunu ciddi intizamla tərbiyə edib, güləş, cüdo və sambonu birləşdirərək. Balaca Həbibin ayı balası ilə güləşdiyi məşhur videolar onun qeyri-adi uşaqlığının simvoluna çevrilib.

17 yaşında Həbib peşəkar olaraq döyüş sambosu ilə məşğul olmağa başlayıb və iki dəfə dünya çempionu olub. O həmçinin pankrationda Avropa çempionu və qrepplinqdə dünya çempionu (NAGA, 2012) titullarını qazanıb. Bu nailiyyətlər onun gələcək MMA karyerası üçün təməl qoyub.

UFC karyerası

2011-ci ildə Rusiya və Ukraynada regional turnirlərdə 16 məğlubiyyətsiz qələbədən sonra Həbib ən böyük MMA təşkilatı olan UFC ilə müqavilə imzaladı. Onun debütü 20 yanvar 2012-ci ildə UFC on FX 1-də baş tutdu, burada o, üçüncü raundda təslim üsulu ilə Kamal Şalorusu məğlub etdi. Bu andan etibarən onun əfsanəvi qələbələr seriyası başladı.

Həbib güləşə əsaslanan unikal üslubu sayəsində yüngül çəkidə dominantlıq edirdi. Onun taktikası — dayanmadan təzyiq, məharətli teykdaunlar və parterdə nəzarət — rəqiblərini taqətdən salırdı. 29 qələbədən 19-u vaxtından əvvəl başa çatdı: 8 nokaut/texniki nokaut və 11 təslim üsulu ilə. Əsas döyüşlər arasında:

• UFC 229 (6 oktyabr 2018): Dördüncü raundda boğma üsulu ilə Konor Makqreqor üzərində qələbə. 2,4 milyon PPV alışı ilə bu döyüş MMA tarixində ən çox izlənilən hadisə oldu. Döyüşdən sonra Həbib oktaqondan kənara tullanaraq Makqreqorun köməkçisinə hücum etdikdə dava baş verdi, bu da geniş rezonans doğurdu.

• UFC 242 (7 sentyabr 2019): Dastin Porye üzərində boğma üsulu ilə qələbə, bunun üçün Həbib "Gecənin çıxışı" bonusunu aldı.

• UFC 254 (24 oktyabr 2020): Castin Qetci ilə son döyüş, ikinci raundda boğma üsulu ilə başa çatdı. Qələbədən sonra Həbib karyerasını başa vurduğunu elan etdi və bunu 2020-ci ildə COVID-19 ağırlaşmalarından vəfat etmiş atasının xatirəsinə həsr etdi.

Həbib UFC yüngül çəki çempionu titulunu 2018-ci ilin aprelindən 2021-ci ilin martına qədər saxlayaraq, divizionun ən uzunmüddətli çempionu oldu. İdmandan ayrıldığı zaman o, UFC pound-for-pound reytinqində birinci yeri tuturdu.

İrs və karyeradan sonrakı həyat

Həbib karyerasını 32 yaşında 29-0 rekordunu qoruyaraq başa vurdu, bu da onu tarixdə ən böyük döyüşçülərdən birinə çevirdi. 2022-ci ildə o, UFC Şöhrət Zalına daxil edildi. Fight Matrix onu bütün zamanların ən yaxşı yüngül çəki döyüşçüsü adlandırır, Forbes isə 2019-cu ildə onu ən uğurlu Rusiya idmançısı kimi tanıyıb.

Oktaqondan ayrıldıqdan sonra Həbib məşqçilik və promouterliyə diqqət yetirdi. O, Eagles MMA-nı təsis etdi və Eagle Fighting Championship (EFC) təşviq edir. Məşqçi kimi o, yeni UFC yüngül çəki çempionu İslam Maxaçevi yetişdirdi, həmçinin əmisi oğlu Ömər Nurməhəmmədov və digər döyüşçüləri dəstəklədi. 2023-cü ilin yanvarında Həbib ailəsinə daha çox vaxt ayırmaq üçün MMA-dan tamamilə uzaqlaşdı, lakin 2024-2025-ci illərdə UFC 302 və UFC 311 turnirlərinə köməkçi kimi qayıtdı.

2025-ci ilin aprelində Həbib Azərbaycanda ilk UFC turnirində Tağır Ulanbekovu dəstəkləmək üçün Bakıya səfər etməyi planlaşdırır, bu da onun Rusiyadan kənarda təsirini vurğulayır. O həmçinin enerji içkiləri və investisiyalar daxil olmaqla, biznes fəaliyyəti ilə də məşğuldur, hərçənd 2024-cü ildə 306 milyon rubl məbləğində vergi iddiası ilə üzləşdi, bu da mediada mübahisələrə səbəb oldu.

Şəxsi həyat və ictimai təsir

Həbib sünni müsəlmandır, onun inamı həyatında mərkəzi rol oynayır. O, 2013-cü ildən evlidir, bir qız və iki oğul tərbiyə edir. Onun sadə həyat tərzi və ənənələrə hörmət etməsi onu milyonlar üçün, xüsusilə müsəlman dünyasında, idola çevirib. The Guardian 2020-ci ildə onu futbolçu Məhəmməd Salahdan sonra ən məşhur ikinci müsəlman idmançı adlandırıb.

Həbib ziddiyyətlərdən qaça bilməyib. Onun Çeçenistan başçısı Ramzan Kadırovla əlaqələri, ondan Mercedes və Qroznının fəxri vətəndaşlığı kimi mükafatlar alması tənqidlərə səbəb olub. 2024-cü ildə Rusiya mediası Həbibin Ukraynada müharibəni dəstəkləməkdən imtina etdiyinə görə təzyiqlə üzləşdiyini bildirdi, bu da onun ictimai fiqur kimi mürəkkəb vəziyyətini vurğulayır. 2025-ci ilin yanvarında Frontier Airlines reysi zamanı stüardla mübahisə səbəbindən təyyarədən çıxarılması hadisəsi də geniş əks-səda doğurdu.

Yekun

Həbib Nurməhəmmədov sadəcə döyüşçüdən daha artıqdır. O, "təzyiq və nəzarət"ə əsaslanan döyüş üslubu ilə MMA qavrayışını dəyişən mədəni fenomenə çevrilib. Onun məğlubedilməz rekordu, ailəyə sədaqəti və inamı onu yeni nəsil üçün ikonaya çevirib. İdmandan ayrılmasına baxmayaraq, Həbib məşqçi və mentor kimi MMA-ya təsir etməyə davam edir, oktaqondakı irsi isə ustalığın əlçatmaz etalonu olaraq qalır.