"Xankəndidə ECO sammiti" teqi üzrə xəbərlər
2025-ci ilin iyul ayının əvvəlində Azərbaycanın Qarabağ bölgəsinin inzibati mərkəzi olan Xankəndidə İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) XVII sammiti keçirilir. Bu hadisə təkcə regionun tarixində mühüm mərhələ olmaqla yanaşı, həm də Qarabağın bərpasını və inkişafını vurğulayan güclü geosiyasi bəyanat oldu. Sammitin keçirilməsi üçün Xankəndinin seçilməsi regionun münaqişə zonasından beynəlxalq dialoq və əməkdaşlıq platformasına keçidini simvolizə edir.
Sammitin tarixi əhəmiyyəti
Bir müddət əvvəl münaqişənin mərkəzində olan Xankəndi bu gün dirçəliş və inteqrasiyanın simvoluna çevrilir. İƏT sammitinin bu şəhərdə keçirilməsi Azərbaycanın öz əraziləri üzərində suverenliyinin bərpasında uğurunu və davamlı sülhün qurulmasına can atmasını vurğulayır. Bu hadisə dünyaya göstərir ki, Qarabağ təkcə Azərbaycana qaytarılmayıb, həm də regional əməkdaşlığın mühüm mərkəzinə çevrilir.
Sammit Azərbaycan, Türkiyə, İran, Pakistan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan, Özbəkistan və Əfqanıstanı əhatə edən İƏT üzv ölkələrinin liderlərini bir araya gətirir. Əfqanıstanın baş nazirinin müavini Əbdül Qəni Baradar və İran prezidenti Məsud Pezeshkian kimi yüksək səviyyəli nümayəndə heyətlərinin iştirakı tədbirin region ölkələri arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsi üçün əhəmiyyətini vurğulayır.
Sammitin əsas mövzuları
Sammitin gündəliyi üç əsas istiqamətə yönəlib: davamlı iqtisadi artım, iqlim təhlükəsizliyi və regional infrastrukturun inkişafı. Liderlər regional ticarət, ticarət maneələrinin aradan qaldırılması və əmtəə dövriyyəsinin diversifikasiyası məsələlərini müzakirə edirlər. Asiya və Avropa arasında əlaqələrin gücləndirilməsində mühüm rol oynayan nəqliyyat dəhlizlərinə xüsusi diqqət yetirilir.
Mühüm logistika mərkəzi olan Azərbaycan sammitdə nəqliyyat infrastrukturunun inkişafında əldə etdiyi nailiyyətləri təqdim edir. Şahdəniz-2, TANAP və TAP kimi layihələri əhatə edən Cənub Qaz Dəhlizi Avropanın enerji təhlükəsizliyinin əsasına çevrilib. Bundan əlavə, Azərbaycanın qitələr arasında körpü rolunu gücləndirən Şərq-Qərb və Şimal-Cənub marşrutları müzakirə olunur.
İqlim gündəliyi də mərkəzi yer tutur. Sammit iştirakçıları iqlim dəyişikliyinin qarşısının alınması və yaşıl enerji inkişafı üzrə tədbirləri nəzərdən keçirirlər. Əsas hadisələrdən biri Təmiz Enerji Mərkəzinin açılışı olacaq ki, bu da İƏT ölkələrinin davamlı gələcəyə sadiqliyini vurğulayır.
Geosiyasi kontekst
Xankəndidəki sammit iqtisadi gündəlikdən kənara çıxaraq strateji rəmziyyət aktına çevrilir. Tədbirin Qarabağda keçirilməsi inteqrasiya və əməkdaşlığın qarşıdurmaya əvəz etdiyi inkişaf vasitəsilə bərpa modelinin uğurunu nümayiş etdirir. Bu, region sabitlik və rifah üçün yeni yollar axtardığı qlobal geosiyasi transformasiyalar şəraitində xüsusilə vacibdir.
Azərbaycan Türkiyə, İran və Mərkəzi Asiya ölkələri kimi müxtəlif maraqları olan ölkələr arasında dialoq üçün platforma təqdim edərək diplomatik yetkinlik nümayiş etdirir. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və digər liderlərin iştirakı regionun ümumi çağırışlar üzərində birgə işləməyə hazır olduğunu vurğulayır.
Rəmzilik və perspektivlər
Xankəndidə sammitin keçirilməsi təkcə diplomatik hadisə deyil, həm də ədalətin və sülhün bərpası haqqında güclü siqnaldır. Bir neçə il əvvəl münaqişə zonası olan şəhər bu gün dünya səviyyəli liderləri qəbul edir ki, bu da onun beynəlxalq əməkdaşlıq mərkəzinə çevrilməsini təsdiqləyir. Bu hadisə İƏT tarixində yeni səhifə açır və Azərbaycanın regional inteqrasiyada lider mövqeyini möhkəmləndirir.
Sammitə həmçinin Ağdamdakı İmarət kompleksində Qarabağ atlarının şousu kimi mədəni tədbirlər də müşayiət edir ki, bu da hadisəyə rəmzi xarakter verir. Bu tədbirlər regionun zəngin mədəni irsini və onu dünya ilə bölüşməyə hazır olduğunu vurğulayır.
Nəticə
Xankəndidəki XVII İƏT sammiti sadəcə liderlərin görüşü deyil, Azərbaycanın Qarabağın bərpasında uğurunu və yeni regional nizamın formalaşmasında rolunu nümayiş etdirən əlamətdar hadisədir. İqtisadi, nəqliyyat və ekoloji məsələlərin müzakirəsi İƏT ölkələrinin davamlı inkişafa və əməkdaşlığa can atdığını vurğulayır. Sülh və dirçəliş simvolu olan Xankəndi, regionun gələcəyini illər boyu müəyyən edəcək dialoq üçün meydana çevrilir
